Samarqand davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Kichik sut emizuvchilarni preparovka qilish 
 
Kichik  sut  emizuvchilarni  terisini  shilish  umuman  qushlarni  terisini 
shilishga  o’xshash  lekin  bir  oz  osonroq,  chunki  jun  qoplami  pat  qoplamiga 
nisbatan kam tashvishli. 
 
Terisini  shilish  uchun  uning  qorin  tomonini  tepaga  qilib  stol  ustiga 
yotqziladi  va  qisqich  yordamida  anal  teshigidan  to’sh  suyagining  keyingi 
uchigacha  bir  oz  yuqoriga  ko’tariladi,  keyin  qaychining  o’tkir  uchini  teriga 
kiritib,  anal  teshigidan  to’sh  suyagining  pastki  uchigacha  kesiladi.  Qorin 
bo’shlig’ining  yupqa  pardasini  kesib  yubormaslik  kerak.  Keyin  teri  ikki 
tomonga  qarab  tanadan  ajratiladi  va  bu  jarayon  skalpel  yoki  qisqichni  dastasi 
bilan  bajariladi,  keyin  tizzasidan  qaychi  bilan  kesiladi.  Oyoqlari  tizzadan 
ajralgach,  dumi  asosigacha  teridan  ajratiladi.  Keyin  to’g’ri  ichak  kesilib, 
bog’lab  yoki  paxta  tiqib  qo’yiladi.  Dumi  umurtqadan  ajratiladi  yoki  asosidan 
kesib  olinadi.  Buning  uchun  qaychi  bilan  dumi  asosining  ichki  tomonidagi 
umurtqani teri bilan bog’lab turuvchi tolalar kesiladi. Terisi teskari qilinib dum 
umurtqasidan  ajratiladi.  Undan  keyin  terisi  oldingi  oyoqlarga  qarab  teridan 
ajratiladi.  Oldingi  oyoqlari  tirsak  bo’g’imidan  kesiladi.  Undan  keyin  terisi 
teskari  qilinib,  bo’ynidan  va  boshidan  ajratiladi.  Bunda  quloq  ko’z  pardalari 
kesiladi. Undan keyin lab qirralaridan teri kesiladi. 

---

 
Tanadan ajratib olingan teri qisqich yoki skalpel bilan go’sht bo’laklari va 
yog’dan  tozalanadi.  Keyin  oldingi  va  keyingi  oyoq  suyaklari  muskullardan 
tozalanadi. 
 
Dumning ichiga umurtqa o’rniga yo’nilgan tayoqcha qo’yiladi. Shunday 
qilib  tayyorlangan  terining  ichki  tomoniga  margimush  surtiladi  va  terini  juni 
tashqariga  qaratiladi.  Terida  qoldirilgan  oyoq  suyaklari  yupqa  qavatli  paxta 
bilan o’raladi va tiqmaga shakl beriladi. Paxtadan hayvonning tanasi yasaladi va 
oldingi  uchi  o’tkirlashtirilib  qisqich  yordamida  boshiga  tiqiladi.  Og’zi 
tomondan ham paxta tiqiladi. Tananing (tiqma) boshqa qismlariga ham kerakli 
miqdorda  paxta  tiqilib  shakl  beriladi.  Dumiga  tiqilgan  tayoqchaning  oldingi 
uchiga qorin tomondagi paxtacha o’raladi. 
 
Tiqma  tayyor  bo’lgach  uning  qorin  tomonidagi  kesma  ingichka  ipda 
tiqiladi  va  etiketkasi  oyog’iga  bog’lab  qo’yiladi.  Tayyor  bo’lgan  tiqma 
quritishga  qo’yiladi.  Oldingi  oyoqlari  oldinga,  keyingi  oyoqlari  keyingi 
tomonga qarab tortiladi. Quloqlari yoziladi. Shu holatda tiqmani to’rtta oyog’i 
va dumi to’g’nag’ich bilan taxtaga biriktirilib qo’yiladi. 
 
Ko’rshapalaklarning  tiqmasi  bir  oz  boshqacha  tayyorlanadi.  Uchish 
apparati (qanoti)ni tovonga birikishi alohida xarakterga ega, shuning uchun ham 
ularning  bitta  qanoti  yozilgan,  ikinchi  qanoti  yig’ilgan  holatda  quritiladi. 
Ko’rshapalaklarni tiqmasi kartonga tikilib quritiladi. 
 
Tiqmaga  darrandaning  bosh  skeleti  bog’lab  qo’yiladi.  Buni  katta 
ahamiyati  bor.  Chunki  bosh  skeleti  turni  sistematik  holatini  va  yoshini 
aniqlashda  muhim  rol  o’ynaydi.  Buning  uchun  hayvonni  boshi  bo’yin 
umurtqasidan ajratib olinadi, ko’zi ajratiladi, keyin tili, katta muskul bo’laklari 
va  miyadan  tozalandi.  Bosh  skeletiga  tuz  sepiladi  yoki  margimush  surtiladi. 
Bosh  skeletga  tiqma  raqami  qo’yilib,  marliga  o’raladi  va  tiqmaning  oyog’iga 
bog’lab qo’yiladi.  
 
Hayvonning  jinsini  aniqlash  uchun  hayvonning  qorin  bo’shlig’i  yoriladi 
va keyingi qismidan siydik pufagi axtarib topiladi. Erkaklarining siydik pufagini 
keyingi  yuzasiga  to’g’ri  ichak  tegib  turadi,  urg’ochilarini  siydik  pufaklari  va 
to’g’ri ichagi orasida bachadoni joylashadi.