Samarqand davlat universiteti sh. Q. Yuldashev, D. Q. Usmanova, L. N. Xalikova

 

---

74 

O ‘z-o‘zini tekshirish savollari 
 
1.
Tashkilotning biznes modeli nimani tavsiflaydi?
 
2.
Tashkilotning biznes modellarida qanday sub'ektlar qatnashadi. 
3.
Elektron tijoratningtashkil etilish modelini aytib o‘ting. 
4.
B2B modelning mohiyati nimadan iborat. 
5.
B2B model tizimlarining turlari yatib o’ting. 
6.
B2B model ishlatiladigan saytlar turlarini aytib o‘ting. 
7.
B2C modelining mohiyati nimada? 
8.
B2C va B2B sotish texnikasi o'rtasidagi farqlar qanday? 
9.
B2C modelini qanday amalga oshirish mumkin? 
10.
B2G modelining mohiyati nimada? 
11.
B2G modelidagi o’zaro munosabatlar shakllari qanday? 
12.
G2C modelining mohiyati nimada? 
13.
C2B modelining mohiyati nimada? 
14.
C2C modelining mohiyati nimada? 
15.
C2G modelining mohiyati nimada? 
16.
Elektron tijorat bozorining biznes modellari qanday? 
 
Bob 7. Elektron tijorat tizimlari va shakllari 
7.1. Elektron tijorat tizimlarining tashkilotlardagi roli
7.2. Elektron tijorat tizimlari 
7.2. Elektron tijorat shakllari 
7.1. Elektron tijorat tizimlarining tashkilotlardagi roli
6
Elektron tijorat tizimlarining funktsional imkoniyatlari ularning 
egasiga va u ko'zlagan maqsadlarga qarab sezilarli darajada farq qilishi 
mumkin. Shunga ko'ra, tizim foydalanuvchilari uchun mavjud 
protseduralar va uning yordami bilan hal qilinishi mumkin bo'lgan 
vazifalar farq qilishi mumkin. Bu holda, Internet-texnologiyalarning
hozirgi rivojlanish darajasi keng imkoniyatlarga ega bo’lgan ko’p 
maqsadli electron maydonchalarni hamda mahsulotni namoyish etish va 
buyurtmalarni rasmiylashtirish kabi asosiy tijorat jarayonlarni amalga 
oshirilisini ta’minlovchi electron savdo tiziminlarni yarata oladi. 
6
Porsaev G’.M., Safarov B.Sh., Usmanova D.Q. Raqamli iqtisodiyot asoslari. (Darslik) – T.: 
“Fan va texnologiyalar nashriyoti-matbaa uyi”, 2020.372b.

---

75 
Shuning uchun, ko'p hollarda kompaniyalar faoliyatida elektron 
tijorat tizimlarini joriy etish faqat oqilona yondashuvga bog'liq va 
texnologiya nuqtai nazaridan deyarli cheksizdir. 
Elektron tijorat tizimlarini tashkil etish shakli jihatidan 
umumiy 
va 
korporativ 
bo'lishi mumkin . 
Elektron tijoratning
umumiy tizimlari 
sifatida B2C segmentidagi
Internet – do’konlar bo’lishi mumkin. Bu electron tijorat tizimlari 
Internet-do’konning egasi va iste’molchi o’rtasida samarali o’zaro 
aloqasi uchun axborot muhitini yaratadi. Bunday saytlarning asosiy 
afzalligi bilimli joylashuvi va siljitish siyosati evaziga doimiy ravishda 
kengayib boradigan mahsulotlar katalogi va ko'plab doimiy mijozlar 
tufayli keng mijozlar bazasi. 
Umumiy elektron tijorat tizimlari B2B segmentida deyarli mavjud 
emas, chunki ushbu segmentning o'ziga xos xususiyatlariga 
bog'liq. Korporativ elektron tijorat tizimlari, aksincha, B2B segmentida 
eng keng tarqalgan. Bunday elektron tijorat tizimlari katta hajmdagi 
xaridlarga ega bo'lgan yirik mijozlarga qaratilgan, ularning egalari 
tovarlar va xizmatlarning keng assortimentini taqdim etadilar. Ular 
nafaqat elektron tijorat texnologiyalaridan mustaqil ish jarayoni sifatida 
foydalanishga, balki ular bilan asosiy biznes operatsiyalarini 
kuchaytirishga, mijozlar bazasini kengaytirishga, sotishni ko'paytirishga 
va mijozlarga xizmat ko'rsatish uchun moliyaviy va vaqt xarajatlarini 
kamaytirishga imkon beradi. Bundan tashqari, korporativ elektron tijorat 
tizimlari ko'pincha tashkilot mijozlariga axborot yordamini taqdim 
etadilar.