Samarqand davlat universiteti sh. Q. Yuldashev, D. Q. Usmanova, L. N. Xalikova

C2G modeli (Consumer - to – Government)
Bu biznes modeli - o'zaro fuqarolar va davlat organlari o'rtasidagi 
munosabatlarni qamrab oladi. Ular hukumatni mamlakat aholisi uchun 
ochiq qilishlari va fuqarolarga hukumat hujjatlariga va hukumatdagi 
saylangan vakillarga kirish uchun mukammal vositalar bilan 
ta'minlashga mo'ljallangan . 
C2G elektron 
biznes modelio’z ichiga elektron tijorat 
elementlarini,masalan, soliqlarni yig'ish uchun, avtomobilni ro'yxatdan 
o'tkazish, patentni ro'yxatga olish, kerakli ma’lumotni olish uchun 
xizmat qiladi. Natijada qog'oz bilan ishlash hajmi kamayadi va zarur 
protseduralar sezilarli darajada tezlashadi. Ilgari fuqarolardan uzoq vaqt 
navbatda turish, davlat amaldorlari bilan muloqot qilish va 
ko'plab qog'oz hujjatlarni tayyorlash va ko'chirish talab qilgan bo’lsa 
endi bir necha daqiqa vaqtnioladi . C2G elektron biznes modellari 
hukumat tabiatini o’zgartirib, "electron demokratiya» rivojlanishiga 
olib keladi. 
6.2. Elektron tijorat bozorining biznes - modeli 
Har qanday kompaniya korporativ vakolatxonasining Internetda 
mavjudligi 
va 
rivojlanishi 
asosida 
aniq 
biznes-
model bo’ladi
.Internetdagi iqtisodiy faoliyat vositalar bozori doimiy 
ravishda rivojlanib borayotganligi sababli, biznes modellar uchun yangi 
imkoniyatlar va ularni amalga oshirish yo'nalishlari vujudga keladi. 
Modelini tanlash web-vakolatxonani oldidagi maqsad va vazifalar 
bilan belgilanadi. 
Asosiy biznes modellarni ko’rib chiqamiz: 
Reklama biznes modeli
. Sayt reklama kampaniyasini tashkil qilish 
va o'tkazish uchun yaratilgan. Asosiy maqsadi - doimiy, aniq 
segmentlangan 
yoki, 
aksincha, 
saytdagi 
eng 
yirik
auditoriyani yaratish . Ushbu tomoshabin bilan aloqa qilish reklama 
beruvchilar yoki homiylarga sotilmoqda. 
Muammoni hal qilish uchun quyidagi vazifalarni hal qilish kerak: 

saytga tashrif buyuruvchilarni dastlabki jalb qilinishi; 

takroriy tashriflarni rag'batlantirish, foydalanuvchilarning saytda 
sarflash vaqtini ko'paytirish; 

Saytning hayotida foydalanuvchining faol ishtiroki (munozaralar, 
so'rovlar, tanlovlar va boshqalar); 

---

73 

Foydalanuvchilarni resursni rivojlantirish va ilgari surishga jalb 
qilish; 

Sayt hamjamiyatiga 
sadoqatli 
bo’lishini, jamoatchilik hissini 
shakllantirish. 
Mavjud biznesni qo'llab-quvvatlash modeli 
. Agar kompaniya o'z 
biznesini 
an'anaviy 
sharoitlarda 
amalga 
oshirsa, 
u 
holda 
individual 
ish 
jarayonlarini 
virtual 
makonga o'tkazilishi 
mumkin. Bunday holda, sayt marketing vositalaridan biriga aylanadi, 
uning 
yordamida 
bozor 
bilan 
o'zaro 
ta'sirning 
instrumental 
bazasini sezilarli darajada kengaytirish uchun qo'shimcha imkoniyat 
mavjud bo’ladi. Ushbu turdagi sayt bajarishi mumkin bo'lgan vazifalar: 

reklama, 
kompaniyaning 
savdo 
markasi 
va/yoki 
uning 
mahsulotlarini reklama qilish; 

jamoatchilik bilan aloqalar tizimini kengaytirish; 

iste'molchilarga, 
sheriklarga, 
aktsiyadorlarga, 
reklama 
agentlariga tovarlar va kompaniya to'g'risida to'liq va tezkor 
ma'lumotlarni taqdim etish; 

iste'molchilarga sotishdan oldingi va sotishdan keyingi ma'lumot 
berish; 

to'g'ridan-to'g'ri savdo; 

firmalar o'rtasidagi savdoni ta'minlash; 

mahsulotlarni tarqatish kanalini tashkil qilish (agar ularni Internet 
orqali tarqatish mumkin bo'lsa). 
Yangi biznesni tashkil etish modeli
. Internet yangi ish yaratish 
imkonini 
beradi - bu 
o'ta 
noyob 
imkonyatga 
asoslangan 
modellar. Bunday modelni amalga oshirishning yorqin misoli bu 
elektron almashinuv, onlayn auktsion, onlayn-do'kon va boshqalar. 
Qoidaga ko'ra, bunday sharoitda mahsulotning asosiy turi axborot 
mahsuloti bo'lib, uni yaratish va amalga oshirish uchun foydalanuvchi 
(yoki 
potentsial 
xaridor) 
tomonidan 
ko'rsatilgan 
o'ziga 
xos 
xususiyatlarni egallash uchun axborot resurslarini qayta ishlash 
texnologiyalari qo'llaniladi. Bu holda, har biznes- jarayonlari virtual 
makonga o'tkazishmumkin, hatto mol etkazib jarayonini, shu jumladan, 
oxirgi foydalanuvchiga (xizmatlar). 
Yuqoridagi biznes-modellar tasnifi umuniy hisoblanadi, chunki 
ushbu modellar, amaliyotda aytib o’tilgan modellarning aralash 
ko’rinishlari, yoki biznes sohaning ihtisoslashuvi va hususiyatlariga 
asoslangan detallashgan ko’rinishlari.