Samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti

Birinchi bob bo`yicha xulosa
Montessori ta`limining asosiy vazifasi bolani mustaqil ravishda o'zidagi noyob qobiliyatlarini ro`yobga chiqarish, o'z tabiatini amalga oshirish uchun sharoit yaratishdir. Buni tushunish uchun doktor Montessori maxsus muhit - Montessori sinfini ishlab chiqdi. Montessori hamma joyda, shu jumladan bolalar maydonchalarida ishlatiladigan bolalar mebellarini ixtiro qildi, ular ilgari yo'q edi va hech kim bolalarga bo'lgan ehtiyoj haqida o'ylamagan edi.
Montessori uslubida bola shaxsiga hech qanday taqiq yo'q. Montessori uslubidagi ta'lim taqiqlarni va jazolarni nazarda tutmaydi. Bolalar bog'chasi yoki maktabda bolaning o'qituvchini tinglashi, yoki mashg'ulot vaqtida xona bo`ylab bemalol harakatlanishi mumkin. Pedagog unga izoh berishga haqli emas, chunki u o'z-o'zidan tushunishi kerakki, bu bolalarning yomonligidan emas. pedagog faqatgina nima sodir bo'lishini kuzatishi mumkin.


2-BOB. Maktabgacha ta`lim tashkilotida Mariya Montessori metodikasidan foydalanish usullarining o`rni.
2.1.Mariya Montessori ta’lim tizimining asosiy tarkibiy qismlari.
Montessori uslubi bolalarning o`zini o`zi rivojlantirish va o`zini o`zi tarbiyalashning yagona mualliflik tizimi. Bu yerda nozik vosita ko`nikmalarini, hissiyotlarni (ko`rish, eshitish, ta`m bilish, hidlash, teginish), shuningdek bolada mustaqillikni tarbiyalashga alohida e`tabor qaratiladi. Har bir bola uchun individual dastur va talablar mavjud emas.
Mariya Montessorining usuliga ko`ra o'qituvchilar faqat kuzatuvchidir. Mashg'ulot paytida bolalar yoshidan qat'iy nazar guruhlarga ajratiladi. Uch yoshdan o'n ikki yoshgacha bolalar birgalikda shug'ullanishadi. Ushbu usul dars usulidan foydalanishni o'z ichiga olmaydi. Maktab stollari kerak emas, ko'chma stol va stullar olinadi, yoki polda shug’ullanishadi. Ushbu tizimda kattalar xonaning o'rtasida o'tirmaydi. Ular shunchaki darsning qanday o'tishini kuzatadi va faqat bolaning iltimosiga binoan muloqotga kirishadi. Usulning prinsipi bu eng yaxshi shart-sharoitlarni yaratishi kerak bo'lgan bolaning o'z-o'zini tarbiyalashidir. Rivojlanishning maxsus muhiti bolaga bilimlarni eng yaxshi tarzda olishga yordam beradi, lekin ayni paytda u stress va noqulaylikni boshdan kechirmaydi, chunki hamma narsa o'yin tarzida taqdim etiladi. Bola uni tarbiyalayotganini hatto anglamaydi. Mariya Montessorining bolalarga yondashuvi o'ziga xos bo'lib, ta'lim-tarbiya jarayonida diqqat markazda, asosiy e'tiborda faqat bola turishi kerak. U faqat Bola-atrof - muhit – pedagog tizimi asosida ish ko'rishni nazarda tutadi.
Mariya Montessori uslubi bolani tabiiy sharoitlarda kuzatish va u qanday bo'lsa shundayligicha qabul qilishga asoslangan. U qo'llagan metodlardan butun dunyo pedagoglari keng foydalanadilar. Montessori uslubi - ijodiy rivojlantiruvchi muhit – maxsus jihozlangan xona, shakllangan bolalar guruhi, rivojlantiruvchi jihozlar, malakali tarbiyachidan iborat. Imkon qadar bolalar uchun mo'ljallangan xona va jihozlar yorqin, tabiiy ranglarda bo'lishi, boladagi chiroyli narsalarga nisbatan muhabbat uyg`otib, badiiy didini taraqqiy ettirishga xizmat qilishi lozim. Xonani jihozlashdan tortib, to tarbiyachining tashqi ko`rinishigacha bolani tarbiyalovchi vosita hisoblanadi. Tarbiyachi bola bilan ishlashda, bolaning qiziqishini uyg`otish hamda bu bilan bolani mehnatga o'rgatish, ko'pchilik bilan ishlashga odatlantirish, bolalarda nafosat hissini tarbiyalash kabi harakatlarini rivojlantirish.
Montessori uslubiga ko'ra Montessori maktabida bola maxsus yaratilgan muhit yordamida mustaqil ta'lim oladi. Montessori materiallarida bolaning o'z-o'zini nazorat qilish, o'z-o'zini tarbiyalashga, o'z-o'zini rivojlantirishga, xatolarini o'zi topib, mustaqil tuzatishga sharoit yaratilgan. Kattalar bolani faqat yo'naltirib, zarur hollarda rag`batlantirib turishadi. Ularning vazifasi bolalarga ta'lim berish emas, balki ularning mustaqil faoliyatiga rahbarlik qilib turishdan iborat.
Montessori tizimi har bir bolaga cheksiz tanlov erkinligini beradi. Unga asosan, har bir bola bugun nima bilan shug`ullanishini hal qilishni mustaqil ravishda tanlay oladi.
Montessori metodikasining yana bir o'ziga xosligi turli yoshdagi bolalarning bir guruhda ta'lim olishini tashkil etilishidadir. Turli yoshdagi bolalar bir-birlariga halal berishmaydi, aksincha yordamlashishadi.
Montessori sistemasi bola shaxsi shakllanishi uchun zarur barcha sharoitlarni yaratish imkonini beradi.