Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

O’qitish  jihozlari:  gulsafsar  ildizlari,  doimiy  preparatlar,  reaktivlar,  floroglyutsin,  HCl, 
xlor  –  sink  –  yod,  kaliy  yod,  sudan  III  reaktivi,  mikroskop,  lupa,  chizuvchi  apparat,  pintset, 
lezviya,  britva,  qaychi,  skalpel,  preparoval  igna,  buyum  va  qoplag’ich  oynalar,  salfetka,  suv, 
darsliklar, qo’llanmalar va jadvallar.  
 
Topshiriqlar: 
1.   Gulsafsar (Iris germanica L.) ildizining birlamchi anatomik tuzilishi o’rganish. 
 
1 –ish. Germaniya gulsafsar (Iris germanica L.) ildizining birlamchi tuzilishi. 
Ishning  borishi:  German  gulsafsarining  ildizining  birlamchi  tuzilishi.  Gulsafsar  ildizini 
buzina  o‘rtasida  mahkamlab,  britva  bilan  bir  nechta  ingichka  ko‘ndalang  kesiklar  o‘tkazadi. 
Kesmalarni  floroglyutsin  va  xlorid  kislota  yoki  xlor-rux-yod  bilan  ishlov  beriladi. 
Mikroskopning  kichik  obyektivida  keng  birlamchi  qobiq  va  markaziy  silindr  ko‘rinib  turibdi. 
Ildizning birlamchi tuzilishi umumiy sxemasini chizish. 
Gulsafsar  ildizi  qobig‘ining  yuzasi  ildiz  tukchalariga  ega.  Tirik  kichik  hujayralarda 
tuzilgan rizoderma (epiblema) bilan qoplangan (21-rasm). 
Rizoderma  ostida  ko‘p  miqdorda  hosil  qiluvchi  qobiqning  tirik  parenxima  to‘qimasi 
joylashgan.  Qobiq  2  ta  –  3  qatlamli  endodermadan  boshlanadi,  u  zich  joylashgan,  6  burchakli 
shaklda  hujayralar  radial  yo‘nalishida  cho‘zilgan.  Kesmalar  bo‘ylamasiga  Sudan  III  bo‘yog‘i 
bilan bo‘yaladi, bunda ektoderma hujayralarining devori qizaradi. 
Qobiq  parenximasining  o‘rta  qatlami  yirik  g‘ovak  joylashgan  hujayra  oralig‘iga  ega 
hujayralardan  iborat,  ularning  ko‘ndalang  kesimi  uchburchak  shaklda  ko‘rinadi.  Hujayralar 
kraxmal donachalariga boy.  
 

---

 
196