Samarqand davlat universiteti biologiya fakulteti botanika kafedrasi

2 – ish. Yorongul (Geranium pratense) poyasining yog‘ochli tolalari. 
Sklerenxima  qalin  po’stli  o’lik  parenxima  hujayralardan  tuzilgan.  Hujayralarning  po’sti 
pishiq va elastik bo’lib, bir tekisda qalinlashgan va yog’ochlashgan va yog’ochlashganligi bilan 
farq qiladi (12-rasm). 
 
 
 
12-rasm. Yorongul (Geranium pratense) poyasining yog‘ochli tolalari: 
A - B –ko’ndalang kesmasi; V – uzunasiga kesmasi; 

---

 
183 
1 – hujayra devori; 2 – oddiy teshik; 3 – hujayra ichi. 
 
Sklerenxima pishiqligi jihatidan po’latga yaqin turadi. U kelib chiqishiga ko’ra, birlamchi 
va  ikkilamchi  bo’ladi.  Birlamchi  sklerenxima  birlamchi  po’stloqda  joylashgan  va  birlamchi 
meristema-peritsikldan  hosil  bo’ladi.  Peritsikl  bir  qator  tirik  parenxima  hujayralardan  iborat 
bo’lib,  birlamchi  po’stloq  va  o’tkazuvchi  to’qimalar  oralig’ida  joylashgan.  Peritsikl 
hujayralarining  bo’linishidan  hosil  bo’lgan  sklerenxima  hujayralari  peritsikl  tolalari  deyiladi. 
Peritsikl  tolalari  poyada  to’p-to’p  (kungaboqar)  yoki  halqa  shaklida  joylashadi.  Ikkilamchi 
sklerenxima ikkilamchi meristemadan hosil bo’ladi, bularga ikkilamchi lub va yog’ochlik tolalari 
kiradi.  
Lub  tolalari  zich  joylashgan,  uchli,  o’lik  tolasimon  hujayralar  bo’lib,  lub  to’qimalar 
oralig’ida  joylashgan.  Lub  tolalarining  uzunligi  o’simlikning  turiga  qarab  har  xil  bo’ladi. 
Masalan,  zig’ir,  kanop  tolalari  40  mm  qichitqio’tniki  80  mm  keladi.  Birlamchi  lub  tolalari 
hujayrasining  po’sti  sellyulozali,  ikkilamchi  lub  tolalarining  hujayrasi  yog’ochlashgan  bo’lib, 
o’simliklarning ikkilamchi lub to’qimalarida joylashgan, bu to’qimalarni mustahkam tutib turadi.