Samarqand davlat tibbiyot instituti

 
Beg‘araz donorlik
o‘tgan asrning 60-yillarida insonlar o‘z qonlarini 
bepul, beminnat topshira boshlashlari bilan kelib chiqqan. Beg‘araz 
donorlarning qoni bilan ko‘plab davolash muassasalari, ayniqsa markaziy 
va tuman kasalxonalarining faoliyati ta’minlab boriladi. 
Donor xodimlar
(pul evaziga donorlik)
ko'p yillar davomida tizimli 
ravishda donorlik qon topshirishida ishtirok etib boradilar. Ular doimiy 
shifokor nazoratida bo‘ladilar va muntazam ravishda tibbiy tekshiruvdan 
o‘tib turadilar. 
Qon bilan ishlash xizmati muassasalariga muntazam ravishda o‘z 
qonini topshirib turuvchi donorlar 
faol donorlar
deyiladi. Ular o‘zlarining 
donorlik daftarchalariga ega bolib, zaxm, gepatit B va C, OITS va boshqa 
xavfli infeksiyalar bilan kasallanmaganliklari haqida tilxat yozib 
beradilar. Shuningdek, ushbu kasalliklar bilan kasallanganlarida donorlik 
punktlariga xabar berishni o‘z zimmalariga oladilar. 
Rezervdagi donorlar
bir marta bo‘lsada qon topshirgan va 
keyinchalik bunga o‘zlari ro‘yxatda turadigan joydagi qon bilan ishlash 

---

K.M. Abdiyev, U.D. Dadajanov, A.G. Madasheva
41 
xizmatining ehtiyoji vujudga kelganida уana qon topshirishga rozilik 
bergan shaxslarga aytiladi. 
Donorlarning alohida guruhini immun donorlar tashkil qiladi. 
Ularning qonida turli maxsus antigenlarga qarshi yetarli titrlarda 
antitanachalar mavjud. Donorlarning asosiy qismi maqsadli ravishda 
maxsus antigenlar - stafilakoklar anatoksini, qoqshol anatoksini va 
boshqa shu kabilar hujumiga yo'liqtiriladi. Donorlardan giperimmun 
plazma bir necha marotaba olinadi. Hozirgi vaqtda gripp, qoqshol, vabo, 
ensefalit, difteriya, noklostridial va klostridial anaerob infeksiyalarga 
qarshi immun dori vositalari olingan va muvaffaqiyat bilan qo‘llanib 
kelinmoqda.