Samarqand davlat tibbiyot instituti. Mavlyanov f. Sh., MAVLYANOV Sh. X., Xayitov u. X. Tibbiyot kasbiga kirish

Operatsiya bo’lgan bemorlarning umumiy parvarishi.
Operatsiya tugallanib bemor mustaqil nafas ola boshlaganidan keyin uni 
operatsiya stolidan avaylab zambilli aravachaga o’tkazib, ustini yopadilar va 
operatsiyadan keyin yotadigan joyiga (palata, reanimatsiya) anestezist – hamshira
nazoratida olib boriladi. Operatsiya vaqtida bemor tanasi bo’shliqlariga naychalar 
(drenaj) qo’yilgan bo’lsa, transportirovka vaqtida ular qisqichlar bilan qisiladi.
Bemor avaylab o’z to’shagiga yotqizilganidan keyin drenajlar maxsus tayyorlangan 
idishlarga ulanib, qisqichlar olinadi. Anestezist – hamshira bemor O’yg’onib to’liq
o’ziga kelishi va qoniqarli mustaqil nafas olishi tiklanguniga qadar, uning oldida
bo’lib faol nazorat qilishi kerak. Chunki bemor tili orqaga ketib nafas yo’llarini 
berkitishi natijasida asfiksiya rivojlanishi mumkin. Bunda birinchi yordam: bosh 
orqaga egiladi, pastki jag’ oldinga suriladi, til oldinga tortilib og’izga maxsus havo
o’tkazgich o’rnatiladi. Dastlab bemor to’shakga chalqancha yotqiziladi, yostiq
qo’yilmaydi, operatsiya jarohati ustiga qum solingan xaltacha yoki muzli idish
qo’yiladi (kichik tomirlardan qon ketmasligi uchun). Keyingi davrda vrach
ko’rsatmasiga 
muvofiq, 
bemor 
holatini 
o’zgartirish 
mumkin.
Operatsiyadan keyin bemorda turli o’zgarishlar kuzatilishi mumkin: tana 
haroratining ko’tarilishi, qon tahlilida – leykotsitoz, E.CH.Tning oshishi, chanqash,
gipoproteinemiya, giperglikemiya, glukozuriya, giperkoagulyatsiya. Shuningdek 
narkozdan uyg’onish davrida qo’zg’alish va qusish kuzatilishi mumkin. Bunday 
vaziyatda bemor yonbosh qilinib, og’ziga toscha tutiladi, keyin tozalab chayib 
artiladi, tinchlantiruvchi dorilar yuboriladi. Operatsiyadan keyingi b e m o r
n a z o r a t i quyidagilarni o’z ichiga oladi: 1.Tashqi ko’rinishini baholash (yuz
ko’rinishi, terisining rangi, to’shakdagi holati); 2. Hayotiy faoliyat monitoringi 
(puls, AQB, nafas olish tezligi); 3.Ichaklar, qovuq faoliyatlari; 4. Jarohatdagi 
bog’lam va drenajlar holati; 5. Bemor shikoyatlari, muolajalar bajarilishi;
6. Laborator tahlillar ko’rsatgichlari. Operatsiya sohasidagi og’riqni kamaytirish 
uchun bemor qulay holatda yotishini ta’minlash, turli bandajlardan foydalanish,
og’riqsizlantirish muolajalarini qo’llash tavsiya etiladi. Og’ir bemor parvarishi -
tibbiyot xodimlarining e’tibori va mehribonligi, bemor shaxsiy gigiyenasi 
(yuvintirish, quloq, burun, ko’z, og’iz bo’shlig’i, tishlarni tozalash), peshob va 
najas chiqarishda yordam, oraliq va jinsiy a’zolarni yuvish, suv berish,
ovqatlantirish, to’shak oqliklari va kiyimlarni almashtirish, yotoq yaralarining oldini 
olish, vrach buyurgan muolajalarni bajarishdan iborat. 

---

74