Samarqand davlat chet tillar instituti pedagogika va psixologiya

6- Mavzu. Tipologik rod kategoriyasi
Reja:
1) Grammatik formal rod kategoriyasi.
2) Rod kategoriyasining morfologok markeri.
Tayanch so‘z va iboralar: biologik real rod, grammatik formal kategoriyalar, formal belgi, tipologik jins, morfologik markerlar.
Savol va topshiriqlar:
1) Predmet nomi oldidan ma’lum jinsni ifodalovchi markerni sintaktik biriktirish usuli nima?
2) Tipologik rodning morfologik usulini izohlang.
3) Grammatik rodda so‘zlarning ma’lum morfologikbelgilariga ko‘raqanday rodlarga bo‘linadi?
4) So‘zlarning formal belgilariga qarab nechta rodga bo‘linadi?
5) Maxsus suffikslar yordamida tipologik rod kategoriyasining yasalishi.
Adabiyotlar:
1) Bondarko A.V. Grammaticheskaya kategoriya i kontekst.L.1971.
2) Venskovich R.M. Grammaticheskie formы slova. Grammaticheskie kategorii. Vvedenie v yazыkoznanie. Kurs leksii dlya studentov zaochnikov chast 3. M.,1965.
3) Gulыga E. V., SHendels E.I.grammatiko-leksicheskie polya v sovremennom nemetskom yazыke. M.1958g.
4) Espersen O. filosofiya grammatiki M.1958g.
5) Kononov A.N. grammatika sovremennogo literaturnogo uzbekskogo yazыka. M.-L.1960g.
6) Panfilov V.Z. Grammatika va logika M.-L.1963g.
7) Uorf B.A. Grammaticheskie kategorii. Prinsipы tipologicheskogo analiza yazыkov razlichnogo stroya M.,1972g.


7- Mavzu. Ingliz va o‘zbek tillarida tipologik nisbatlik kategoriyasi
Reja:
1) Nisbatning Umumiy Tarifi.
2) Voice va nisbat terminlari.
3) Nisbatning o‘rganilishi.
Tanyach so‘z va iboralar: fe’l kategoriyasi, nisbat konstruksiyalari, logik va grammatik xususiyatlar, aniq nisbat, majhul nisbat, morfologik forma.
Savol va Topshiriqlar
1) Nisbatlik kategoriyasi ning tanlanish yo‘llarini tariflang?
2) O‘zbek tilidagi nisbat formalariningtadqiq etish masalalarining o‘rganilishini izohlang.
3) Ingliz tilida nisbat problemasining umumiy va xususiy masalalarini sanab o‘ting.
4) Nisbatni ifodalovchi terminlar qaysilar?
5) Nisbat sistemasini qiyosiy planda qaysi olimlar o‘z tadqiqotlarida o‘rganishgan?


Adabiyotlar:
1)Bulgina T.V.Grammaticheskie oppozitsii.V.sb:Issledovaniya po obщey teorii grammatiki,M.,1968.
2) GuxmanM.M. Razvitie zalogovыx protivopostavleniy v germanskix yazikax (Opыt istoriko-tipologicheskogo issledovaniya rodsvennыx yazikov ) M., 1969.
3) Isachenko A.Binarnost, privativnыe oppozitsii i grammaticheskie znacheniya,VYA, 1963, №2.
4) Helena Krizkovo Privativnыe oppozitsii inekotore problemы analiza mnogochlennыx kategoriy (Na materiale kategorii litsa v russkom yazike)