Samarqand davlat arxitektura

Koordinata turini yasash.
Koordinata turi kogozda reja tuzish uchun asos bulib xizmat kiladi, shu sababli uni tugri yasash anikligi reja tuzish anikligiga ta’sir qiladi. Koordinata turi Drobishev lineykasi yordamida yasaladi, uning tuzilishi va foydalanish tartiblari adabiyotlarda berilgan.
Agar Drobishev lineykasi bulmasa, koordinata turini oddiy yogoch lineyka orkali yasash mumkin, buning uchun butun kogoz orkali ikkita diagonal utkaziladi, diagonallarning kesishgan nuktasidan diagonal buyicha burchaklariga tomon bir xil ulchamda misol uchun, 20-25 sm ulchagich sirkul bilan bulaklar quyiladi. Diagonalda xosil bulgan nuktalar lineyka va kalam bilan birlashtirilib tugri burchak xosil qilinadi.
Masshtab lineykasi va ulchagich sirkul yordamida 10 sm.lik bulaklar tugri burchakning tomonlarida belgilanadi, karama-karshi tomonlarda xosil bulgan nuktalar birlashtirilsa, koordinata turi xosil buladi.
Koordinata turining tugriligini nazorat kilishda xar bir kvadratning diagonallari bir xil bulishi kerak.

Nuqtalarni koordinatalari buyicha rejaga tushirish.

Koordinata turi yasalgandan sung uni reja masshtabi va nukta koordinatalariga karab rakamlab chikiladi. Nuktalarni koordinatalari buyicha kogozga tushirishda shu mavjud kogozga joylashadigan bulishi kerak, shuning uchun koordinata turlarini rakamlashda nuktalarning ordinata va absissa kiymatlarining eng kichigi va eng kattasini e’tiborga olish lozim.

Koordinata turlarini rakamlashda absissa (X) janubdan shimolga, ordinata (Y) esa g’arbdan sharqqa tomon usishini e’tiborga olish kerak.
Nuktalarni koordinatalari buyicha tushirish uchun avvalo kog’ozga tushirilishi kerak bulgan nuqta qaysi kvadratga tug’ri kelishligi aniqlanadi, sungra masshtab lineykasi va ulchagich sirkul yordamida absissa va ordinatalarning yetishmagan bulaklari olinib quyiladi.
Nuqtalarning tug’ri tushirilganligini nazorat qilishda nuqtalar orasidagi masofadan foydalaniladi, fark 0.2 mm dan oshmasligi kerak.