Samarqand 2022

tumov dorisining isi anqirdi. 
Bu o‘rinda tarjimadan Vicks - deb ataladigan, o‘zbek kitobxoni uchun hech 
narsani anglatmaydigan dori tomchisining nomi tushirib qoldirilgan. Bu asliyatdagi 
axborot mazmuniga biroz putur yetkazsada, o‘zbekcha matnnda tushunilishi qiyin 
elementning tushurib qoldirilishi asosiy axborot mazmuniga putur yetkazmaydi. 
Tarjima qilinayotgan matnning axborot qabul qiluvchiga tushunarli tilda qayta 
yaratish zarurati tarjimonni asliyatdagi tushunilishi qiyin bo‘lgan elementlarni 
asliyatda ko‘zda tutilgan ma’noda yetkazish uchun qo‘shimcha izohlar berishga 
majbur qiladi. Bunday elementlar asliyat tili kitobxonlari uchun bemalol tushunarli 
bo‘lsada, tarjima tili kitobxonlari uchun hech qanday ma’no anglatmasligi mumkin. 

---

18
Shunday qilib asliyatdagi implitsit axborot tarjimada eksplitsit informatsiyaga 
aylanadi:
 
The Prime-Minister spoke а few words from a window in No. 10. 
Bu jumlani o‘qigan har qanday ingliz kishisi Londonning Dauning strit 
ko‘chasidagi 10 uyda bosh ministr qarorgohi joylashganini yaxshi biladi. Ammo 
o‘zbek kitobxonlarining ko‘pchiligi uchun bu narsa noma’lumligi turgan gap va shu 
sababli o‘zbekcha tarjimada tarjimon bu jumladagi so‘zlarni leksik transformatsiya 
orqali izohli o‘girishga, ya’ni ayrim leksik birliklar o‘rniga boshqa so‘zlar 
ishlatishga majbur: 
Bosh vazir o‘z qarorgohi balkonidan qisqa nutq so‘zladi.
Ko‘p hollarda bunday transformatsiyalar generalizatsiya xarakterida bo‘ladi. 
Generalizatsiya - konkret ma’noli so‘zlarni tarjima tilida hammaga tushunarli 
bo‘lgan umumiy ma’noli so‘zlar bilan almashtirishdir. Masalan: 
Also, he would find flour, -- not much, -- a piece of bacon, and some beans 
(J. London «Love of life»-1905.) 
Bundan tashqari o’sha yerda oz bo’lsa ham un, bir parcha go’sht, loviya