Samarqand 2022

 
He do look quiet, don't 'e? D'e know 'oo 'e is, Sir? 
Ko‘rinishidan juda mo‘minga o‘xshaydi, to‘g‘rimi? Magar kim, uning 
kimligini aytolmaysizmi, janob? 
Asliyatdagi grammatik belgi «don't» o‘rniga «doesn't» ishlatilishi, fonetik belgi 
'e o‘rniga he, 'oo o‘rniga who so‘zlarining ishlatilishi gapirayotgan personaj oddiy 
xalq tilida gapirayotganining belgisidir va u oddiy xalq tilidagi ibora «magarkim 
ayta olmaysizmi» so‘zlari bilan o‘girilishiga to‘g‘ri kelgan.
Xorijiy kishining kontaminatsiyalashgan nutqini tarjima tilida yoppasiga yoki 

---

29
ayrim so’zlar orqali amalga oshirish mumkin. Yoppasiga kontaminatsiyalashtirib 
tarjima qilishda nutq yoppasiga yoki uning katta qismi olinadi. Masalan fransuz 
millatiga mansub kishining ingliz tilini buzib gapirishi va uni tarjimalarda qanday 
ifodalanganligiga e’tibor beraylik: 
Eel ees the story of a leetle Franch girl, who comes to a beeg ceety, just like 
New York, and falls een love wees a leetle boy from Brookleen. 
Bu ko‘shik juda katta shaharga kilgan va Bruklinlik kichkina bolachani 
sivgan kichkina bir fransuz qizchasi haqida. 
O’zbek tarjimoni fransuzning buzuq tilda gapirishini o‘zbekcha 
q, o‘, h
tovushlari o’rniga 
k, u, x 
harflarini ishlatish, 
u 
harfi o‘rniga 
i 
harfini ishlatish, so‘z 
tartibini noto‘g‘ri tuzish orqali amalga oshirgan. 
Xorijiy kontaminatsiyalashgan nutqni tanlab kontaminatsiyalashtirib tarjima 
qilishda buzib gapirish mumkin bo‘lgan ayrim so‘zlar tanlanadi va bu qisman 
bo’lsada pragmatik adekvatlikka erishish imkonini beradi. 
Tarjima amaliyotida yana shunday holatlar uchraydiki, tarjimon o’zi yashab 
turgan sotsial-siyosiy tuzum talablariga rioya qilgani holda matnga siyosiy, ma’rifiy, 
madaniy, iqtisodiy yoki shaxsiy maqsadlarda muayyan o’zgartirishlar kiritishi 
mumkin. Bunday hollarda asliyat mazmuni butunlay yo’qqa chiqariladi. Tarjima 
asliyat shaklidan foydalanib yaratilgan siyosiy propoganda maqsadida yaratilgan 
yangi matnga aylanadi. Tabiiyki matnning pragmatik xususiyatlarini bunday 
maqsadlarda o’zgartirishlarni o’rganish tarjima nazariyasining vazifalariga kirmaydi 
va ulardan nazariy xulosalar chiqarish ham tarjima amaliyoti uchun zarur emas.