|
Taqlid qilish. Bu shunday vaziyatki, mutaxassis muayyan harakatlarni bajaradi, keyin bolalar iloji boricha aniq o`xshatish bilan javob qaytarishadi. Shu bilan birga, mutaxassis barcha bolalarni o`z imkoniyatlariga ko`ra kichik guruhlarga bo`lib, ularning har biriga etarli vazifalarni belgilab, individual yondashuv tamoyillariga rioya qilishi kerak.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni faol harakatlarga o`rgatish uchun mutaxassislar tomonidan qo`llaniladigan oxirgi holat ijodiy holatdir. Bu yerda mutaxassis bolalarga qiyin vazifani qo`yadi – ya`ni, harakat orqali tushunchani ifoda etish. Masalan, g`azablanish, quvonch, kulgili tuyg`ularni tasvirlash. Amerikalik mutaxassislarning fikricha, maktabgacha yoshdagi bolalarning xatti-harakatlarini nazorat qilishning maqbul darajasini saqlab qolishdan tashqari, o`yin jarayonini va pedagogik sharoitlarini yaratishdan iborat.
Amerikalik mutaxassis J. Kleinning so`zlariga ko`ra, maktabgacha yoshdagi bolalarning xatti-harakatlarini nazorat qilishning maqbul darajasini saqlab qolish bilan bir qatorda quyidagi omillar katta uslubiy ahamiyatga ega.
muayyan yosh guruhidagi bolalarning psixologik va fiziologik xususiyatlarini bilish uchun yaratilgan oqilona dastur;
individuallashtirish printsipini qo`llash uchun asos yaratadigan maktabgacha yoshdagi guruhlarning maqbul miqdoriy tarkibi;
mutaxassislarning kasbiy tayyorgarlik darajasi.
Maktabgacha yoshdagi jismoniy tarbiya dasturlarining mazmuni maxsus ko`rib chiqilganligi sababli, jismoniy tarbiya muammolarini muvaffaqiyatli hal qilishning ikkita muhim sharti, ya`ni maktabgacha yoshdagi bolalar guruhlarining miqdoriy tarkibi va chet eldagi maktabgacha ta`lim muassasalarida mutaxassislarni tayyorlashning professional darajasi haqida to`xtalib o`tamiz. Maktabgacha yoshdagi bolalar guruhlarining miqdoriy tarkibi katta farq qiladi. Shuni ta`kidlash kerakki, ushbu holatda: xususiy maktabgacha ta`lim tashkilotlarida guruhlardagi bolalar soni davlat muassasalariga qaraganda kamroq. Ko`pincha, ota-onalar farzandlari uchun juda ko`p miqdorda moddiy to`lovga rozi bo`lishadi, chunki ular guruhdagi bolalar sonini oz miqdordagi tarkibini tanlaydi, chunki kam sonli bolalarga ko`proq e`tibor, yaxshi g`amxo`rlik, tarbiya va ta`limni ta`minlash uchun oson sharoit yaratiladi. Odatda, maktabgacha ta`lim (xususan, jismoniy tarbiya) bilan shug`ullanadigan turli tashkilotlarning tavsiyalarida "mutaxassis - bolalar" ning optimal miqdoriy nisbati ko`rsatilgan. Shunday qilib, Kanada mutaxassislarining tavsiyalariga ko`ra, bu raqam 1:7 nisbatda bo`lishi kerak. Ammo, ayniqsa, davlat tasarrufidagi maktabgacha ta`lim muassasalarida mablag` yetarli emasligi sababli ushbu tavsiyalarga ko`pincha rioya qilinmaydi. Fransiyada, masalan, bir mutaxassis 25 nafar bolalar bilan, buyuk Britaniyada – 10 nafar bolalar bilan, Xitoyda - 12 nafar bolalar bilan, AQShning xususiy bog`chalarining har birida – 8 nafar bolalar bilan shug`ullanadi. Shuni alohida ta`kidlash kerakki, bu yerda faqat jismoniy tarbiya mashg`ulotlari haqida gap bormoqda.
Keyingi eng muhim jihat-mutaxassislarning kasbiy tayyorgarlik darajasi. Maxsus adabiyotlarni tahlil qilishimiz shuni ko`rsatadiki, aksariyat davlatlarda davlat maktabgacha ta`lim muassasalarida jismoniy tarbiya mashg`ulotlarini tarbiyachi amalga oshiradi. Biroq, bu xususiy maktabgacha ta`lim muassasalari, xususan, bolalar o`yinlari va sog`liqni saqlash markazlariga taalluqli emas, bu yerda bolalar bilan mashg`ulotlar jismoniy tarbiya bo`yicha malakali mutaxassislar tomonidan olib boriladi. Mutaxassisning kasbiy tayyorgarligiga kelsak, aksariyat mamlakatlarda u maxsus ta`lim muassasalarida yoki pedagogik ta`lim muassasalari fakultetlarida amalga oshiriladi. Masalan, Kanadada bolalar bog`chalari mutaxassislari uchun o`quv kursi mavjud bo`lib, ularda 2 yil davomida maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlash bo`yicha mutaxassislar o`qitiladi. Ushbu ta`lim muassasalarida fanlardan biri jismoniy tarbiya hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
