Самарљанд шаќри атмосфераси, уни ифлослантирувчи манбалар ва олдини олиш чора тадбирлари

55 

 
 
55 
uning ishlash muddatiga bog’liq ekanligi aniqlandi. Transportlar motori yoqilgan 
lekin harakatsiz turganida is gazining miqdori maksimal, yoqilg’i kuchsiz bo’lganda 
esa uglerod oksidining miqdori minimal bo’ladi.
Shaharlarda avtotransport vositalarining ko’payishi va trasport vositalarining 
eskirganligi natijasi atmosfera havosining avtotransport chiqindilari bilan ifloslanishi 
asosiy ofatga aylanmoqda. Shu sababli uni kamaytirish asosiy ekologik muammodir. 
Buning uchun nafaqat turli xil ishlab chiqarish muassasalari, korxonalari, viloyat va 
shahar tabiatni muxofaza qilish bo’limlari mutaxassislari balki, barchamiz 
kurashmog’imiz lozim. 

---

56 

 
 
56 
TAVSIYALAR 
1.
Yo’l qurilish ishlarini yanada yaxshilash. 
2.
Shahar avtomobillarini to’liq gaz yonilg’isi bilan ishlashga o’tkazish. 
3.
Havoni musoffolashtirish uchun 1` 
saToza havo, Ekologiya va salomatlik 
tadbirlarini ko’proq o’kazib turish va bunga barchani jalb etish. 
4.
Shaharda trolleybus qatnovini joriy etish.va 
5.
Shaharga kirishda va undan chiqish nuqtalarida DAN tomonidan ekologik 
nazoratni kuchaytirish. 

---

57 

 
 
57 
Foydalanilgan adabiyotlar
1.
Muravyeva S.I i dr. 
Spravochnik po kontrolyu vrednыx veщyestv v vozduxe
. – 
M.: Ximiya, 1986-87 S.
2.
Xamraqulov T.K. i dr. V kn. 
Metodы opredeleniya gazoobraznыx zagryazneniy 
v atmosfere
. –M. 1979.-S.250. 
3.
Xamraqulov T.K. 
Issledovaniya raspredeleniya okisi i dvuokisi ugleroda v 
atmosfere 
s 
pomoщyu 
letayuщyey 
laboratorii
// 
Tez. 
dokl. 
XI 
Mendeleyevskogo syezda po obщyey i prikladnoy ximii. M.: Nauka, 1975. – S. 
50. 
4.
Xamraqulov T.K. 
Sovremennыye avtomaticheskiye elektroximicheskiye metodы 
kontrolya vozdushnoy sredы
. Tashkent: Fan. 1982. - S. 57.
5.
Abduraxmonov E., Xoshimov T.J. 
Termokotalicheskiy gazoanalizator oksida 
ugleroda
// Patent Respubliki Uzbekistan, ShDR 9800063.1. ot 28.01.1998. 
6.
Abduraxmonov E., Soxibov Sh.D., Nasimov A.M. i dr. 
Novыye portativnыye 
gazoanalizatorы individualnogo polzovaniya dlya rudnikov i shaxt
// Gornыy 
vestnik Uzbekistana. 2002. №1. – S. 86-88. 
7.
Abduraxmonov E., Xoshimov T.J. 
Samarqand viloyatida atmasfera havosi va 
texnalogik gazlar taxlilini rivojlantirish soxasidagi tadqiqotlar xususida 
// 
Yekologiya xabarnomasi, 2005, №3, 43-45 b.
8.
Karimov I.A. 
O’zbekiston XXI-asr bo’sag’asida. Xavfsizlikga taqdid, 
barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari // 
T.: O’zbekiston, 1997, - 326 b.
9.
Izzatullayev Z., Odilova M. 
Ekologik inqirozning oldini olaylik
. Samarqand: 
Zarafshon, 2001, 4 sentyabr. 
10.
Abdullayev O., Toshmatov Z. 
O’zbekiston ekologiyasi bugun va ertaga //
T.: 
1992. - 80 b.

---