Самарљанд шаќри атмосфераси, уни ифлослантирувчи манбалар ва олдини олиш чора тадбирлари

3. Tadqiqot natijalari
…………………………………………..................38 
3.1. 
Samarqand shahri atmosfera havosining gazlar bilan (is gazi-CO misolida) 
ifloslanish darajalarini aniqlash natijalari va ularni oldini olish chora-
tadbirlari……………………………......................................................................38 
3.2.
Samarqand shahrining yirik sanoat korxonalari atrofidagi ifloslanishi………38 
3.3.
Samarqand shahrida avtotransport vositasida atmosferaning ifloslanish 
darajasini o’rganish va chora-tadbirlarni aniqlash…………………...……………43 
3.4.
Atmosfera havosining ifloslanish darajasini inson salomatligiga ta’siri….….44
Xulosalar………………………………………………………..…………56
Tavsiyalar ………..………………………………………………………..58 
Foydalanilgan adabiyotlar
……..……………………………....................59
 
 
 
 
 
 

---

3 

 
K I R I SH 
Mavzuning dolzarbligi
.
O’zbekistonning 
yirik 
shaharlar 
va 
sanoat 
markazlarida atmosfera havosining ifloslanishi asosiy muammolardan biri 
hisoblanadi. 
Umuman, 1991 yildan boshlab atmosfera havosining ifloslanish darajasining 
pasayishi 
kuzatilmoqda. 
Atmosfera 
havosini 
sanoat 
chiqindilari 
bilan 
ifloslanishining kamayishiga qaramay, ba’zi shahar va tumanlarda uning sifati 
ko’chma (qo’zg’aluvchan) manbalar chiqarayotgan ifloslantiruvchi moddalarning 
ortishi hisobiga yaxshilanmadi.
Atmosfera havosining keng masofalarda transchegaraviy ifloslanishi, ozon 
qatlamining yemirilishi, bug’li gazlar chiqarilishi natijasida haroratning global 
isishi kabi dolzarb ekologik muammolarga katta e’tibor qaratilmoqda.
1999 yildan sanoat, energetik va ko’chma manbalardan chiqarilayotgan 
ifloslantiruvchi moddalarning umumiy hajmi qisqaradi.
Samarqand – o’zining musaffo havosi, zilol suvi, beg’ubor tuprog’i, noyob 
o’simligi va hayvonot dunyosi bilan yetti iqlimga ma’lum va mashhur bo’lgan. U 
xushmanzara, xush havo tabiiy iqlim sharoitida joylashgan go’zal maskandir. Shu 
sababdan bo’lsa kerak, ulug’ allomalar bu tabarruk zamin haqida fahr bilan 
«Samarqand sayqali ro’yi zamin ast» deb baralla aytganlar. 
Buyuk bobokalonimiz Amir Temur ham behudaga bu go’shani o’zining, 
Movarounnahrning eng sevimli poytahti etib tanlamaganlar axir. 
Ha, olloh nazari tushgan, tabiatning so’lim bu gulshani ona-zaminda qaddini 
rostlaganidan, to shu kungacha boshidan ne-ne voqyealarni o’tkazmagan. Qancha – 
shohu-xoqonlar, amiru-beklar, shoiru-allomalar bu saodatbaxsh gulshanda baxtli 
yashab, ijod etganlar. 
Samarqandni bir ko’ray, uni musaffo havosidan to’yib-to’yib shimiray, toza 
suvlaridan bir qultum ichay, haqlarini tavob qilay, ko’zimga to’tiyo aylay deganlar 
kam emac. 

---