Самарљанд шаќри атмосфераси, уни ифлослантирувчи манбалар ва олдини олиш чора тадбирлари

 
2.2-rasm. Atmosfera bosimining bir yilligi (siniq chiziq-o’rtacha bosim). 

---

27 

 
Havoning nisbiy namligi o’sha haroratda havoning suv bug’lari bilan 
to’yinganligini xarakterlaydi. Samarqand hududiga namlikning me’yorini 
birinchidan Zarafshon vodiysi tomon sahrolardan esadigan quruq havoning ta’siri 
aniqlansa, ikkinchidan – atmosferaning aylanish sharoiti aniqlaydi. 
Namlik havo harorati va namlikning tushgan me’yori bilan chambarchas 
bog’liqdir. Shuning uchun qishda va bahorda o’rtacha namlik baland – ularning 
o’rtacha oylik miqdori 65-75% bo’ladi, yoz oylarida esa, u 40%dan oshmaydi
(2.3 - rasm). 
Issiq kunlarda, havoning harorati maksimal bo’lganda, nisbiy namlik 15-
20% tushadi, ayrim hollarda 3-5% gacha bo’ladi. Samarqandda havoning yillik 
o’rtacha nisbiy namligi 58% ga teng. 
2.3-rasm. Samarqand shahridagi nisbiy namlikning bir yilligi (to’g’ri 
chiziq-o’rtacha nisbiy namlik). 
Shamol me’yori Samarqandda asosan mahalliy relyefning xususiyatlari va 
Zarafshon vodiysining orografiyasi bilan aniqlanadi. Sharqdagi katta tog’lar guruhi 
va g’arbdagi sahrolar tog’li-vodiy sirkulyasiyaga aylanishiga katta ta’sir etadi, 
shamolning yo’nalishini o’zgartirib turadi. 

---

28 

 
Shahar hududida yilning ko’p davrida janubiy-sharqiy shamollar va sharqiy 
yo’nalishdagi, Zarafshon vodiysi bilan yo’nalishi bir shamollar esadi (2.4- rasm). 
Zarafshon tog’larida shamollar issiq kunlarda shahar havosining 
yumshatadi. 
O’rta shamolning tezligi, yilda 1 marta ma’lum muddatda esadigan shamol, 
17 m/s dan to 25 m/s gacha o’zgaradi, ya’ni 17 m/s tezlikda esadigan shamol 1 
yilda 1 marta esadi. 
Shunday qilib, bu bo’limda Samarqand shahrining qisqacha tabiiy geografik
va o’rtacha ekstremal sharoitda iqlimi tasnifi keltirildi.