Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети

голокрин 
типдадир. Ёғ безлари юзаки 
жойлашиб, уларнинг йўллари жун халтасига очилган. Ёғ безлари парда билан 
ўралиб, сершох халтани еслатади, халталар девори кўп қаватли 
епителийлардан иборат. Бу епителий қават ўсиб без йўлига яқинлашиб, ѐғга 
айланиб ҳалок бўлади. Тери ѐғи ажралганида суюқ бўлиб, тезда қуюқлашади. 
Тери ѐғи тўинмаган глисерин ва холес-теринларнинг ѐғ кислотаси билан 
ҳосил қилган мураккаб ефирларидан иборат. Тери ѐғи теридаги кислоталар 
иштирокида парчаланиб, ҳар хил учувчи ѐғ кисло-таларини ҳосил қилиб, 
ўзига хос хидга ега. Тери ѐғининг аҳамияти катта бўлиб, ҳомила терисининг 
ѐғи амнион суюқлигини сўрилишига тўсқинлик қилиб, терини силлиқ қилиб, 
туғилишни осонлаштиради. 
Қўйларда тер суюқлиги билан тери ѐғи аралаш бўлиб, жирапот 
дейилади. 
Жиропот 
жунни яхши ўсишида, тўғри тола-тола ҳолатида 
жойлашишида, жунни мустаҳкам бўлишида, толаларни бир-бирига яхши 
ѐпишиб 
ифлосланмас-лигини 
таъминлайди. 
Жирапот 
дағал 
тола 
берувчиларга нисбатан, ингичка тола берувчиларда кўп бўлиб, меринос 
қўйларда жун умумий вазнини 7-30% ни таш-кил етади. 
Тоза жирапот ланолин, холестерин ва изохолестеринлардан иборат 
бўлиб, парфюмерия ва формасептикада мазлар тайѐрлашда фойдаланилади. 
Ёғ безлари-нинг фаолиятига ҳайвонларнинг озиқаланиши, организмнинг 
ҳолати ва бошқа сабаблар таъсир кўрсатади. Ёғ безлари симпатик нерв ва 
гипофиз безининг гормонлари иштирокида бошқарилади. 
5. Терининг ҳарорати организм ҳароратидан пастроқ бўлиб, турли 
ҳайвонларда бир индивид терисининг турли қисмларида турлича бўлиб, 
қорамолар терисининг ҳарорати 32-35
о
, отларники 27,5-30,2
о
, меренос 
қўйларда 30,4-33,7
о
бўлиб, оѐқлар терисининг ҳароратидан чат терисининг 
ҳарорати баландроқдир. Терининг ҳарорати терининг қон томирлари билан 
ва қон билан қандай таъминланганли-гига, жуннинг зичлигига, тери ости ѐғ 
қатламининг қалинлигига, ташқи муҳит ҳароратига боғлиқ бўлиб, терининг 

---

169 
ҳарорати 5-6
о
га ўзгариб, ундан юқори ўзгариши касалликларига хос 
хусусиятдир. 
Тери юзасининг муҳити турли ҳайвонларда турлича бўлиб, 
кислоталидир: қуѐн териси муҳити 6,71, мушук терисини муҳити 6,42, 
каламушларники 
6,48, 
маймунларники 
6,42. 
Терининг 
муҳити 
микроорганизмларни ўсиб ривожланишига тўсқинлик қилиб, терининг 
муҳити организмнинг ҳолатига боғлиқдир. 
Терида узлуксиз оқсиллар, углеводлар ва бошқа анорганик, органик 
модда-лар парчаланиб синтезланиб туради. Оқсиллар парчаланишидан 
мочевина, креа-тинин, сийдик кислотаси, аминокислоталар, пигментлар 
ҳосил бўлиб, терида