Самарқанд қишлоқ ХЎжалик институти ветеринария факултети

қоннинг О
2
 сиғими 
дейилиб, турли ҳайвонларда 17,32-20,0 см
3
га 
тенг. 
Қоннинг О
2
сиғимини билсак қон томиридан янги олинган қон 
таркибидаги О
2
миқдори, қоннинг О
2
билан тўйиниши даражаси тўгрисида 
фикр юритса бўлади. Алвеола ҳавосида О
2
порциал босими «О» бўлса Нв 
НвО
2
га айланмайди ва О
2
парциал босими кўтарилиши билан Нв НвО
2
айланиб бориб, О
2
порциал босими 70-100 мм симоб устунига етганда 96% 
Нв НвО
2
га айланади. 
Артерия қонида О
2
ни порциал босими 95-110 мм бўлиб, Нвни ҳаммаси 
НвО
2
га айланади. Тўқималарда О
2 
жуда паст бўлиб, тўқима капиллярлари 
НвО
2
тез Нв ва О
2
га парчаланиб тўқима ҳужайраларида ўзлаштирилади. 
НвО
2
нинг диссосияланиш даражаси ҳарорат, рН кўрсаткичларга боғлиқ 
бўлиб, бу кўрсаткичларнинг юқори бўлиши НвО
2
парчаланишини 
тезлаштиради. (Тўқималарда О
2
ҳужайраларга, СО
2 
қонга ўтиб кислотали 
муҳит ҳосил қилади).
Организмнинг тез ишлаши натижасида органга кўп қон оқиб келиб О
2
ўзлаштирилиши, қоннинг СО
2
билан тез тўйиниб, органда ҳарорат ҳам 
кўтарилади. 
Текширишларда 12 грам % Нвни бўлган ҳайвон қонининг 100 млри 
капллялардан ўтганида ўзидан 5,0 мл Нв 16 грамм % бўлган ҳайвон қонининг 
100 мл капиллярлардан ўтганда 6,5 мл қондан тўқималарга О
2
ўтиши 
аниқланган. 
Агар атмосфера ҳавосида, яъни алвеола ҳавосида О
2
парциал 
босимининг камайши кам бўлганида НвО
2
ҳосил бўлиши ўзгармасдан О
2
парциал босими 50 мм симоб устунидан паст бўлса қонда кам НвО
2
ҳосил 
бўлиб, қон О
2
билан яхши тўйинмай гипоксемия ҳосил бўлади. Натижада 
тўқималарни О
2
билан таъминланиши бузилиб