Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Raqobatli bozorlar prinsipi. Bozorga kirish 
to’siqlari past bo’lsa, bozorda avvaldan 
mavjud 
kompaniyalar 
keskin 
raqobat 
kurashini istamasa, yangi raqobatchini 
foyda darajasi qoniqtirsa, bozorda yangi 
raqobatchilar paydo bo’lish xavfi tug’iladi. 

---

81 
 
Xalqaro savdodagi chegaralar va ta’riflar. Davlat o’z tovar ishlab 
chiqaruvchilarini himoya qilish maqsadida xorijiy tovarlar uchun 
(antidemping qonunlari, kvotalar, bojlar) to’siqlar yaratadi. 
«Yangi raqobatchilarni tarmoqqa kirishini rag’batlantiruvchi foyda 
darajasi yetarli jozibadormi?» - degan savolning javobi ijobiy bo’lsa, 
tarmoqqa kirishni istovchi kompaniyalar o’rtasidagi raqobat kurashi 
keskinlashadi.
O’rinbosar tovarlarning raqobati. 
Ko’zoynak ishlab 
chiqaruvchilar kontakt linza ishlab chiqaruvchilar bilan, tabiiy qand-
shakar ishlab chiqaruvchilar sun’iy shakar mahsulotlarini ishlab 
chiqaruvchilar 
bilan, 
sun’iy 
upakovka 
materiallarini 
ishlab 
chiqaruvchilar (plastmassa) tabiiy (butilka, banka, karton…..) upakovka 
material ishlab chiqaruvchilar bilan raqobatlashadilar. 
O’rinbosar tovarlarning bozordagi raqobatni keskinlashtirishning bir 
necha yo’nalishlari mavjud: 
1. O’rinbosar tovarlar tarmoqdagi narx chegarasini belgilaydi. 
Raqobatchilar asosiy tovarlarga narx belgilashda iste’molchilarning 
o’rinbosar tovarlarga o’tib ketmasligini e’tiborga olishlari lozim. Shu 
bilan birga o’rinbosar tovarlar tarmoqdagi foyda darajasiga ham ta’sir 
qiladi. 
2. O’rinbosar tovarlarga 
yetishish osonligi xaridorlarning 
tovar narxlarini, ekspluatasiya 
xususiyatlarini 
va 
ularning 
sifatini taqqoslashiga olib keladi. 
O’rinbosar 
tovarlarning 
narxi qanchalik past va sifati yuqori bo’lib, asosiy tovardan o’rinbosar 
tovarga o’tish xarajatlari qanchalik past bo’lsa, o’rinbosar tovarlar 
yaratadigan raqobat shunchalik kuchli bo’ladi.