Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Ta’minotchilarning bozor hukmronligi.
Ta’minotchilarning raqobat 
kuchi - ularning bozorga bosim kuchini belgilovchi tovar
xususiyatlari va bozor vaziyati bilan belgilanadi. Standart tovarni 
ko’plab ta’minotchilardan sotib olish mumkin bo’lsa, ta’minotchining 
Raqobatli bozorlar prinsipi. Raqobati 
kompaniyalarning ta’minotchilari 
noqulay bozor sharoitini yaratish, narx, 
sifat va ta’minotning ishonchliligini 
oshirish orqali kuchli raqobat ta’siriga 
ega bo’lishlari mumkin.
 

---

82 
raqobat kuchi yuqori bo’lmaydi. Bunday vaziyatda istalgan tovarni sotib 
olish mumkin bo’ladi. 
Ta’minot qiyinlashgan vaziyatda iste’molchilar shunchalik 
tashvishga tushadilarki, natijada ular ta’minotchilar taklifini qabul 
qiladilar. Ushbu vaziyat ta’minotchilarning bozor hokimligini 
belgilamaydi. Chunki ta’minotchilarning farovonligi iste’molchi 
farovonligi bilan chambarchas bog’liq. 
Muayyan detallarni o’zi ishlab chiqargan kompaniya xarajatlariga 
qaraganda, ta’minotchilar xarajatlari kamroq bo’lsa, ular bozor 
hokimligiga erishadilar. 
Iste’molchilarning bozor hukmronligi.
Iste’molchilarning ham 
raqobat kuchi past yoki yuqori bo’lishi mumkin. Bir necha hollarda 
iste’molchilar 
bozor 
hokimiyatiga ega bo’ladilar. 
Iste’molchi 
qanchalik 
ko’p 
tovarni sotib olmoqchi bo’lsa, u 
ta’minotchi bilan muzokaralarda 
shunchalik katta imkoniyatlarga ega bo’ladi. O’rinbosar tovarlarga o’tish 
oson bo’lganda ham, iste’molchilar raqobat kuchiga ega bo’ladilar.
Besh raqobat kuchidan strategik foydalanish.
Rahbar 
muhitni tahlil etishi uchun besh raqobat kuchidan har birini jiddiy 
baholashi lozim. Tarmoqdagi raqobat qanchalik yuqori bo’lsa, uning 
umumiy foydalilik darajasi shunchalik past bo’ladi. 
Besh raqobat kuchi ta’sirida keskin vaziyatlar vujudga keladi. Uzoq 
vaqt mobaynida tarmoqda o’rtachadan past foyda olinishi yoki umuman 
hamma firmalar zarar ko’rishi mumkin. 
Bozorda raqobat kuchayishi, bozorga kirish xarajatlari pastligi, 
o’rinbosar tovarlar bosimi yuqoriligi, ta’minotchilar va iste’molchilar 
hokimiyati kuchliligi tarmoqning jozibadorligini va undan foyda olish 
imkoniyatlarini pasaytiradi. 
Raqobat kuchlari bilan muvaffaqiyatli kurashish uchun rahbar 
shunday strategiyani yaratishi lozimki; 1) ushbu strategiya imkoni 
boricha kompaniyani besh raqobat kuchi ta’siridan himoyalashi lozim; 2) 
kompaniya uchun qulay yo’nalishda raqobat vaziyatiga ta’sir etishi