Самарқанд давлат архитектура қурилиш

Rasm 11.4. Faoliyat turlari bo’yicha yaratilgan, markazlashmagan 
tashkiliy tuzilma. 
 
Masalan, hamkorlikda bajariladigan texnologik jarayonlarni, 
mahsulotlarni, muammolarni ilmiy izlanishlar va tajriba konstruktorlik 
bo’limi yordamida bir xaridorlar guruhiga xizmat ko’rsatuvchi dilerlar 
tarmog’ini, yuk tashishni va buyurtmalarni iste’molchilar bœyicha 
jamlash asosida takomillashtirish mumkin. 
 
Strategik 
biznes 
birliklar. 
Keng 
diversifikatsiyalashgan 
kompaniyalarda markazlashmagan xo’jalik birliklari soni haddan 
tashqari oshib ketadi. Bunda o’zaro yaqin bog’liqliklarga ega 
kompaniyalarni boshqarish vakolatini katta menejerga yoki yetakchi 
mutaxassisga berish mumkin. Bu hol yana bir boshqarish pog’onasini 
keltirib chiqarsa ham, turli yo’nalishga ega biznes birliklarini tezkor 
boshqarish imkonini beradi. 
Strategik biznes birlik (SBB) – bu bir kompaniya tarkibida paydo 
bo’lgan korxonalar bo’lib, ular ma’lum strategik unsurlar asosida 
birlashtirilgan. Ular umumiy xususiyatga ega bo’lganligi uchun bir 
guruhga jamlanadi. Ushbu unsurlar tarkibiga keskin to’qnashadigan 
raqobatchilar, chambarchas bog’langan faoliyat turlari va narxni 
belgilovchi maqsadlar, muayyan ustunliklarga tayanib ish ko’rish (kam 
xarajatlar yoki differensiyalash), muvaffaqiyatning umumiy tayanch 
omillari va boshqalar kiradi. 

---

363 
Strategik ustunlik 
Strategik kamchiliklar 

Keng 
diversifikatsiyalashgan 
kompaniyalarning 
biznes 
portfelini 
strategik asoslash orqali tashkil etishni 
ta’minlaydi. 

SBB 
doirasida 
o’zaro 
bog’liq 
operasiyalarni 
muvofiqlashtirishni 
osonlashtiradi. 

Kompaniyaning 
muayyan 
boshqaruv 
pog’onalarida 
strategik 
rejalashtirish 
imkonini beradi 

Oliy rahbariyatning strategik tahlil etishini 
samaraliligini va obyektivligini ta’minlaydi 

Kompaniyaning resurslarini o’sish kelajagi 
mavjud bo’lgan sohalarga yo’naltirish 
imkonini beradi. 

SBB 
tarkibiga 
korxonalarni 
birlashtirish 
shunchalik erkin bo’lishi mumkinki, u natijada 
faqat rahbariyat maqsadiga xizmat qiladi 

Boshqarish 
pog’onasining 
yana 
bittaga 
ko’payishiga sabab bo’ladi 

Bosh rahbarning, vise prezidentning va SBBga 
xizmat qiladigan boshqa rahbarlarning rolini 
va boshqarish vakolatini aniq belgilash lozim, 
aks holda vise prezidentlarning vakolatlari 
noaniq. 

Faoliyat natijalarini tan olinishi, kimning 
yutug’i ekanligi noaniq bo’lib qoladi. Yutuq 
sababchisi bosh rahbar, SBB rahbari va oxirgi 
navbatda guruh rahbari vise prezident deb 
qabul qilinishi mumkin.