Самарқанд давлат архитектура қурилиш

9.3.1. Multimilliy va global strategiyalarning farqlanishi 
6.1 jadval
 
 
Multimilliystrategiya 
Global strategiya 
Biznes-
strategiya 
Alohida 
har 
bir 
mamlakatning 
vaziyatiga 
yo’naltirilgan 
strate-
giyalar; 
xar 
xil 
mamlakatlardagi 
strategiyalar koordinasiyasi 
sezilmas 
darajada 
yoki 
umuman 
koordinasiya 
mavjud emas. 
Dunyo bo’yicha bir xil tayanch 
strategiyadan foydalanadilar. 
Zarurat tug’ilganda qisman 
moslashtiradi. 
Tovarlar 
assortimenti 
strategiyasi 
Mahalliy 
xaridorlarning 
madani-yatiga, 
ehtiyojlariga 
va 
kutishlariga mos keladi. 
Dunyo bo’yicha sotiladigan 
standart mahsulot. Zarurat 
tug’ilsa, mag’alliy sharoitga 
qisman moslashtiradi. 

---

304 
Ishlab-
chiqarish 
strategiyasi 
Korxonalar 
ko’pchilik 
mamlakatlarga 
tarqalgan 
har bir korxona mahalliy 
sharoitni inobatga olgan 
holda 
mahsulot 
ishlab 
chiqaradi. 
Korxonalar 
raqobat 
ustunligini 
maksimal 
ta’minlash tamoyili asosida 
joylashtiriladi. 
(past 
xarajatlarni 
ta’minlaydigan 
mamlakatlarda transport xara-
jatlarini kamaytirish uchun 
asosiy bozorlarga va ta’minot-
chilarga yaqin joylashish yoki 
masshtab 
samarasidan 
foydalaniladi) 
Xom-ashyoni 
va juftlovchi 
buyumlarni 
ta’minot 
manbai 
Mahalliy 
ta’minotchilar 
afzal hisoblanadi(mahalliy 
xaridor-larning 
ehtiyojlarini 
qoniq-
tiradigan ishlab-chiqarishni 
tashkil 
etish; 
hukumat 
mahalliy 
xom-ashyodan 
foydalanishni talab qilishi 
mumkin.) 
Dunyoning 
har 
qanday 
mamlakatida iqtisodiy manfaat 
keltiradigan 
ta’minotchilar 
afzal ko’riladi.
Tovarni sotish 
va tarqatish 
Har bir mamlakatning urf-
odatlariga va madaniyatiga 
mos keladi. 
Jahon 
miqyosida 
yuqori 
darajada 
moslashuvchanlik, 
zarurat tug’ilganda qisman 
mahalliy sharoitga moslashish. 
Mamlakatlar 
o’rtasidagi 
strategik 
aloqalar 
Agar 
maqsadlarga 
mos 
kelsa, 
har 
xil 
mamlakatlarda 
qo’llaniladigan g’oyalarni, 
texnologiyalarni 
va 
tajribalarni berish. 
Barcha 
mamlakatlarda 
qo’llaniladigan 
umumiy 
texnologiyalardan, bilimlardan 
foydalanish. Bir mamlakatda 
muvoffaqiyatni ta’minlaydigan 
strategik 
tashabbuslar 
va 
raqobat ustunliklari boshqa 
mamlakatlarda 
ham 
joriy 
etiladi. 
Kompaniyaning 
tashkiliy 
tuzilmasi 
Kompaniya 
faoliyat 
ko’rsatadigan 
mamlakatning 
bozor 
vaziyatini inobatga olib, 
filiallar tashkil etish. 
Strategik 
muhim 
qarorlar 
markaziy 
shtab-kvartira 
tomonidan moslashtiriladi. 

---

305 
Multimilliy strategiyaning kuchli tomoni shundan iboratki, 
kompaniyaning raqobat strategiyasi muayyan mamlakatning real 
sharoitlariga moslashtiriladi. Agar kompaniya faoliyat ko’rsatadigan 
mamlakatning bozor vaziyatlari, xaridorlik xulqi va ehtiyojlari bilan 
boshqa mamlakatlardagidan keskin farq qiladigan bo’lsa, multimilliy 
strategiya maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Multimilliy strategiya ikkita jiddiy kamchilikga ega: birinchidan, 
kompaniyaning tajriba va resurslarini bir mamlakatdan boshqasiga 
ko’chirish va undan samarali foydalanish imkoniyatini ta’minlamaydi. 
Multimilliy strategiyaning asosiy maqsadi –xalqaro darajada keng 
Microsoft. Kompaniya turli mamlakatlarda o’z mijozlarini ehtiyojlarini qondirish 
uchun – dasturlash jarayonlari va mahsulotlarini foydalanuvchi mamlakatning 
tiliga tarjima qiladi. Masalan: Microsoft Fransiya uchun mo’ljallangan 
programma ta’minoti va texnik hujjatlari fransuz tiliga tarjima qilingan. Buyuk 
Britaniya pul mablag’lari funt sterlingda ma’lumotlar va texnik hujjatlar – 
britaniya ingliz tilida keltiriladi. 
McDonald’s Ushbu kompaniyaAQShdan tashqaridagi bozorlarda katta 
muvoffaqiyatlarga erishdi. Ushbu muvoffaqiyatning asosiy sababi McDonald’s 
kompaniyasi menyu ro’yxatiga mahalliy mijozlarning e’tiborini qozongan 
taomlarni kiritishidir. Tayvanda va Singapurda qovurilgan jo’ja, Angliyada 
Hindiston taomlari, Yaponiya va Avstraliyada turli endvichlar keng tarqalgan. 
Bunda turli mamlakatlardagi biznes bir xil tashkil etilgan.
Nestle. Nestle – oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab-chiqarishga ixtisoslashgan 
bo’lib, u dunyoning eng yirik kompaniyalaridan biridir.Uning ishlab-chiqarish 
quvvatlari dunyoning 70 dan ortiq mamlakatlarida joylashgan. Ushbu 
kompaniyaning yillik foydasi 50 mlrd dollarni tashkil etadi. Kompaniyaning 
yetakchi mahsuloti qahva hisoblanadi. Ushbu mahsulot har yili kompaniyaga 5 
mlrd dollar daromad va 600 ming dollar foyda keltiradi. Nestle – dunyoda kofe 
ishlab chiqaradigan yirik kompaniyalar safidan o’rin olgan. Kompaniya 
assortimenti 200 dan ortiq tez eriydigan qahva navlarini qamrab oladi. Har yili 
turli mamlakatlardagi mijozlarning ehtiyojlarini to’rtta ilmiy tekshirish 
laboratoriyalari amalga oshiradi. Ushbu laboratoriyaning ilmiy tadqiqot 
natijalari asosida qahvaning rangi, ta’mi va hidi bo’yicha yangi navlar 
yaratiladi. So’ngra kompaniya ushbu qahva navlarini mahalliy mijozlarning 
xaridorlik xulqini inobatga olgan holda, moslashtiradi. 
 

---

306 
qo’llaniladigan 
yagona 
kompetentlik 
va 
raqobatbardoshlik 
ko’nikmalarini yaratish emas balki har-bir mamlakatning bozor 
sharoitiga moslashishidan iborat. Multimilliy strategiya past xarajatlar 
bo’yicha ustunlikga ega bo’lishni qiyinlashtiradi, lekin differensiyalash 
strategiyasidan va masshtab samarasidan foydalanish imkoniyatini 
yaratadi.