Самарқанд давлат архитектура қурилиш

6.5.1. Ko’p millatli va global raqobat. 
Har xil tarmoqlarda xalqaro raqobat turlicha namoyon bo’ladi. 
Ma’lum bir holda bu ko’p 
millatli 
yoki 
davlatlararo 
raqobat deb atalishi mumkin. 
Bunda 
raqobat 
davlatlararo 
bo’lib, bir mamlakatdagi milliy 
bozor boshqa mamlakatdagi 
bozor raqobatiga bog’liq bo’lmaydi. Masalan: Fransiya, Braziliya va 
Ko’p millatli yoki davlatlararo raqobat 
mavjud qachonki, bir milliy bozordagi 
raqobat boshqasiga bog’liq bo’lmasa, 
ya’ni “halqaro bozor” emas, bir-biriga 
bog’liq 
bo’lmagan milliy bozorlar 
guruhi mavjud bo’lsa. 
 

---

184 
Yaponiya iqtisodiyotlari bank sektorlarining raqobati bir-biridan farq 
qiladi. Hattoki bankning obro’si, mijozlar bazasi va bir mamlakatdagi 
raqobat mavqei boshqa mamlakatda muvaffaqiyatli faoliyat yuritishiga 
ta’sir etmaydi. Ko’p millatli raqobat mavjud tarmoqlarda 
kompaniyaning strategiyasi va raqobatbardoshligi ko’p tomondan, 
mamlakat hududi bilan chegaralangan va ushbu faoliyat boshqa 
mamlakatlar hududiga tarqalmaydi. Ko’p millatli tarmoqlarga inson 
hayotini sug’urtalash, tikuv sanoati, metallurgiya, oziq-ovqat sanoati va 
chakana savdo turlari kiradi. 
Raqobatning boshqa yo’nalishi bu global raqobatdir bunda narxlar, 
raqobat shartlari o’zaro chambarchas bog’liq bo’lib, yaxlit xalqaro yoki 
global bozor vujudga keladi. 
Raqobatchi 
kompaniyalar 
bir 
necha mamlakatlar territoriyasida 
ham raqobatlashadilar. Global 
raqobatda 
kompaniyaning 
umumiy raqobatbardoshligi jahon bo’yicha kompleks operasiyalardan 
tashkil topadi. Global raqobatchining bozor kuchi uning har xil 
mamlakatlardagi raqobat ustunligi yig’indisiga to’g’ri proporsional. 
Avtomobillar, 
televizorlar, 
avtomobil 
shinalari, 
telekommunikasiyalar asbob-uskunalar, nusxa ko’chiradigan apparatlar, 
soatlar va tijorat samolyotlari bozorlarida global raqobat mavjud. 
Tarmoqda global raqobat va bir necha mamlakatlar bozorlari 
raqobati mavjud bo’lishi 
mumkin. 
Masalan: 
mehmonxonalar biznesida arzon 
va o’rta narxlar bo’yicha ko’p 
millatli raqobat, biznes-klass va 
oliy klassda esa global raqobat mavjud. 
Nikki, Mariot, Sheraton va Hilton kabi kompaniyalar ko’pgina 
xalqaro markazlarda o’z mehmonxonalariga ega, ular jahon miqyosida 
nomerlarni band qilish, xizmat ko’rsatish standartlarini bajarish orqali 
raqobatbardoshlikni ta’minlaydilar.