Saljuqiylar davlatining boshqaruv tizimi va harbiy, siyosiy tarixi

SALJUQIYLAR DAVLATINING BOSHQARUV TIZIMI VA HARBIY, SIYOSIY TARIXI

Reja:

I.Kirish
1.Saljuqiylar davlating vujudga kelishi
2.Saljuqiylar davlatining davlat boshqaruv tizimi
3.Saljuqiylar davlatida harbiy unvon va mansablar
4.Saljuqiy hukmdorlarning hukmronlik yillari
II.xulosa
III. Foydanalilgan adabiyotlar

Saljuqiylar sulolasi turkiy o’g’uz qavmining qiniq urug’i yoki qabilasidan chiqqan bo’lib, hozirgi Janubiy Qozog’iston hududlariga to’g’ri keluvchi Sirdaryoning o’rta oqimidan Talas vodiysigacha, Sirdaryoning quyi oqimlarida ko’chib yuruvchi etnik guruhlar bo’lgan. Manbalarning ma’lumotlar berishicha, bu sulolaning paydo bo’lishi qiniq qabilasi vakili bo’lgan, Saljuq nomi bilan bog’liq edi.

X asrning o’ratalarida o’g’uzlar Yabg’usining xizmatida bo’lib, yirik harbiy unvon-“Suboshi” unvoniga savozor bo’ladi. Bu haqida Mahmud Qoshg’ariy “Saljuq Su-boshi” deya ma’lumot beradi. X asrning ikkinchi yarmida ko’plab o’g’uz qabilalari o’z davlatlarini tuzdilar. Saljuqiylar X asr oxirlarida dastlab Nurota tog’lari hududlariga ko’chib keladilar. Bu o’g’uzlarning boshlig’i Saljuqbekning nabiralari aka-uka To’g’rulbek Muhammad va Chug’rulbek Dovud edilar.

Qoraxoniy turklar XI asrning 20-yillariga borib o’g’uzlarni siqib qo’yishdi natijada ular boshqa yerga ko’chib ketishga majbur bo’ldilar. O’g’uzlarning rahbari Mahmud G’aznaviyga murojaat qilib Xuroson hududiga o’rnashishga ijozat so’raydilar. Buning evaziga Mahmud qo’shiniga yordam berish majburiyatini oladilar. Mahmud ularga Shimoliy Xurosondagi Saraxs va Obivard oralig’idagi hududga Qoraxoniy turklar XI asrning 20-yillariga borib o’g’uzlarni siqib qo’yishdi natijada ular boshqa yerga ko’chib ketishga majbur bo’ldilar. O’g’uzlarning rahbari Mahmud G’aznaviyga murojaat qilib Xuroson hududiga o’rnashishga ijozat so’raydilar. Buning evaziga Mahmud qo’shiniga yordam berish majburiyatini oladilar.

1035-yili Xurosonda vaziyat keskinlashdi. Saljuqiy o’g’uzlarga qarshi Ma’sudning o’zi saralangan qo’shin bilan yurish boshladi. Lekin o’g’uzlarning qo’li baland keldi. Ma’sud ularga Niso, Farova va Dehistonni berishga majbur bo’ldi. Yuqoridagi hududlar ham saljuqiylarni qoniqtira olmadi, ko’p o’tmay Marvni talab qilishdi. Bunga javoban Ma’sud ularga qarshi qo’shin jo’natdi. Bu safar ham G’aznaviylar qo’shini tor-mor bo’ldi, shundan so’ng Saljuqiylar Nishopurni jangsiz egallashdi va o’sha yerda To’g’rulbek nomiga xutba o’qildi.