Сайёр суд мажлиси: таҳлил ва таклифлар

САЙЁР СУД МАЖЛИСЛАРИНИ
ЎТКАЗИШГА ОИД АМАЛДАГИ 
НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ 
ҲУЖЖАТЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ

---

---

55
3.1. Cуд ишларни кўришни тартибга солувчи 
норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар
Фуқаролик ишлари бўйича ва иқтисодий судларда 
(кейинги ўринларда судлар деб юритилади) ишларни сайёр 
суд мажлисларида кўришни тартибга солувчи қонунчиликни 
таҳлил қилишдан олдин умуман суд ишларини кўришни 
тартибга солувчи мавжуд қонунчилик нормаларини таҳлил 
қилиш лозим бўлади
8
.
Ҳар бир шахсга ўз ҳуқуқ ва эркинликларини суд 
орқали ҳимоя қилиш, давлат органлари, мансабдор 
шахслар, жамоат бирлашмаларининг ғайриқонуний хатти-
ҳаракатлари устидан судга шикоят қилиш ҳуқуқининг 
кафолатланиши
9
ҳамда ҳар қандай манфаатдор шахс ўзининг 
бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқларини ёхуд қонун 
билан қўриқланадиган манфаатларини ҳимоя қилиш учун 
иқтисодий судга (судга) мурожаат қилишга ҳақли эканлиги 
ҳақидаги
10
нормалар амалдаги қонун ҳужжатларимизда 
белгилаб қўйилган.
Фуқаролик суд ишларини юритиш деганда
, 
фуқаролик процессуал ҳуқуқ нормалари билан 
белгиланган фуқаролик ишлари бўйича иш юритиш 
тартиби тушунилади. Фуқаролик суд ишларини юритиш 
тўғрисидаги қонун ҳужжатлари буйруқ тартибидаги 
ишларни, даъво тартибидаги ишларни, алоҳида 
тартибда юритиладиган ишларни, ҳакамлик судининг 
ҳал қилув қарори билан боғлиқ ишларни ва чет давлат 
судларининг ҳамда чет давлат ҳакамлик судларининг 
(арбитражларнинг) ҳал қилув қарорларини тан олиш 
8 
Дастлабки бўлимларда барча судлардаги ишларга эътибор 
қаратилган, келгусида фақат фуқаролик ва иқтисодий суд ҳужжатлари 
ҳкқида сўз юритилади
9 
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал кодексининг 
3-моддаси
10 Ўзбекистон Республикаси Иқтисодий процессул кодексининг 
3-моддаси

---

56
ва ижрога қаратиш билан боғлиқ ишларни кўриб чиқиш 
ҳамда ҳал этиш тартибини белгилайди.
Иқтисодий суд ишларини юритиш деганда 
эса, иқтисодий процессуал ҳуқуқ нормалари билан 
белгиланган иқтисодий ишлар бўйича иш юритиш 
тартиби тушунилади. Иқтисодий суд ишларини юритиш 
тўғрисидаги қонун ҳужжатлари буйруққа, даъво ишини 
юритишга оид ва алоҳида тоифадаги ишларни кўриб 
чиқиш тартибини белгилайди.
Судларда ишларни юритиш деганда, бир қатор 
процессуал ҳаракатларни ўз ичига олган жараён тушунилади, 
улар:
»
низолашаётган тарафнинг даъво аризасини келиб 
тушиши;
»
даъво аризани судья томонидан иш юритувига 
қабул қилиб, суд ишини қўзғатиши; 
»
ишни суд муҳокамасига тайёрлаши; 
»
ишни суд мажлисида кўриб чиқиш учун муҳокама 
қилинадиган кунга тайинлашини ўз ичига олади