Saim gundogan ta'lim falsafa va insonlar muhammed ikbal fikrida

Abstrakt
Shaxsiy
http://dergipark.gov.tr/ihya
Jild: 6-son: 2-kuz-2020
Jild: 6-son: 2-kuz-2020-yil
Kalit so'zlar: Din falsafasi. Muhammad Iqbol. Ta'lim falsafasi. Inson. O'zlik falsafasi.
O'z falsafasi.
Ihya xalqaro islom tadqiqotlari jurnali
Kalit so‘zlar: Din falsafasi, Muhammad Iqbol, ta’lim falsafasi, inson,
Ushbu tushuncha kontekstida shaxs bo'lish, shaxsning rivojlanishi, shaxs-jamiyat munosabatlari
va ta'limning ijodiy qarashlari muhokama qilinadi. Ikbolning ta’lim falsafasiga ibrat bo‘ladigan yangi
mulohazalari, tashabbuslari va yechim takliflari tilga olinadi, tegishli joylarda tanqidlar qilinadi va
Ikbolning ta’lim falsafasiga qo‘shgan hissasi ilgari suriladi.
Ushbu tadqiqotda Iqbolning inson va tarbiya falsafasi haqidagi qarashlari muhokama qilinadi. Iqbol
o‘z-o‘zini falsafaga bo‘lgan yondashuvini barcha falsafiy fikrlar markaziga qo‘yadi. Shuning uchun
uning ta'lim falsafasi haqidagi qarashlari o'z-o'zini yo'naltiruvchi yondashuv bilan muhokama
qilinadi. O'z-o'zini falsafa kontekstida; yirtilgan, o'zidan voz kechgan, Xudo bilan aloqani yo'qotgan
odamlar va jamiyatlarni imkon qadar tezroq uyg'otish kerak. Bu yangi, jazavali va konstruktiv ta'lim
falsafasi ana shunday to'siqlar va to'siqlarni ta'minlaydi. Bu falsafaning asosi o'zlikni qayta qurishdir.
O'z-o'zini qurish ta'lim falsafasini ham, unga mavjud shart-sharoitlarni ham amalga oshiradi.
Shunday qilib, harakatchanlik, dinamiklik, rivojlanish va qobiliyatsizlik insondan jamiyatgacha
bo'lgan barcha hokimiyatlarda sodir bo'ladi. Iqbolning taÿlim falsafasi nuqtai nazaridan, bular
Qurÿon va zamonaviy dunyo taraqqiyoti va uning ilmiy maÿlumotlariga asoslanadi. Bu tushunchalar
doirasida individuallikni rivojlantirish, shaxsni rivojlantirish, shaxs va jamiyat o'rtasidagi munosabatlar,
ta'limning ijodiy qarashlari muhokama qilinadi. Iqbolning ta’lim falsafasiga oid yangi talqinlari,
tashabbuslari va namunaviy yechim takliflari bayon qilinadi, tegishli joylarda tanqidiy fikrlar bildiriladi
va Iqbolning ta’lim falsafasiga qo‘shgan hissasi taklif etiladi.
592
Machine Translated by Google

---

Darhaqiqat, Iqbol, ayniqsa, o‘z mamlakatida islom olami va butun insoniyat haqida qayg‘urar, tiklanish va
qurilish yo‘lida g‘oyalarni oziqlantirardi. Dunyo qariyb bir qishloqqa aylanib, bir-biriga yaqinlashib qolgan zamonamizda
Iqbol idealidan insoniylik ideali ko‘zlangan edi. Uning fikrlari insoniyatni yoritish, tozalash va farovonlik uchun jiddiy yo'l
xaritasidir. Darhaqiqat, Iqbol haqida yozilgan asarlarda uning bu jihatlari haqli ravishda keng yoritilgan. Holbuki,
Iqbolning eng muhim jihatlaridan biri insonlarni tarbiyalashdir. Chunki u deyarli butun umrini, epchilligi va serqirraligini
shu masalaga bag‘ishlaydi. Shu nuqtai nazardan, Iqbol hozirgi shaxsni ideal shaxs, inson sifatida tarbiyalashni maqsad
qilgan. Chunki uning tafakkurida biror narsa qilish uchun insonni qayta qurish va jonlantirish, uni uyg‘otish zarur. Bu,
qisqasi, sizni hayotga qaytarish uchun. Inson o'zining nima va kimligini bilishi kerak. Buni shaxsning o'zi bo'lganda,
aniqrog'i, u shaxsiyatga ega bo'lganda engish mumkin. Bu jihatdan Iqbol jonli, dinamik va amaliyroq falsafani qabul
qiladi. Bu falsafa insonning niyatlari, maqsadi va nima qilayotganiga bog'liq.
U oÿz tafakkurining asosiy manbasi sifatida Qurÿoni karimni keltirar ekan, ayni paytda zamonaviy falsafa va ilm-fanning
maÿlumotlari, dalillari va taÿlimotlaridan ham bahramand boÿlgan. Iqbolning bu borada Qur'on ma'lumotlari va g'arb ilmi
islom asoslari va falsafaning ba'zi asosiy munozaralari o'rniga islomiy manbalar va g'arb ta'limotlarini kesish va tartibga
solishdan ko'ra sintezlash munosabati. yorug'likda. Bu tashabbus Iqbolning ta’lim falsafasining poydevorini tashkil qiladi.
Shunday qilib, u bu masalaga e'tibor qaratadi va boshqa nuqtai nazarni ochib beradi.