Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

ó .l.O d a m to‘ qim asi asosiy lipidlarining tuzilishi va tasnifi
Odam organizm ida y o g ‘ kislotalari ju ft uglerod atom iga ega, bu 
ularning biosinteziga b o g ‘ liq b o ‘ lib, bunda y o g ‘ kislota u glevod orod 
radikaliga ketma-ket ikki u glerodli fragm entlar q o ‘ shiladi.
Yog‘ kislotalari — turli lipidlarning struktur komponentlaridir. 
U chatsilglitserollartarkibidayog‘ kislotalari energiyadeposi vazifasini 
bajaradi, chunki ularning radikallari energiyaga boy C H
2
- g ‘ ruhni 
saqlaydi. C H -b o g ‘ larning oksidlanishida u glevodlar oksidlanishiga 
nisbatan k o ‘ proq en ergiya ajraladi, chunki uglevodlarda uglerod 
atomi qisman oksidlangan (-H C O H -). F osfolipid va sfingolipidlar 
tarkibida y o g ‘ kislotalar m em branalam ing ichki g id ro fo b qavatini 
hosil qilib, uning xususiyatlarini belgilab beradi. O rganizm dagi 
y ogT a r va fo sfo lip id la r tananing m e’ y o riy haroratida suyuq
111

---

konsistensiyaga ega, chunki to ‘ yingan y o g ‘ kislotalariga nisbatan 
to ‘ yin m agan lam in g 
m iqd ori 
k o ‘ p. 
M em brana 
fosfolipidlarida 
to ‘ yinm agan y o g ‘ kislotalari 80 - 85 % , teri osti y o g
4
qavati tarkibida 
esa — 60 % gacha b o ‘ lishi mumkin.
Erkin, eterifitsirlanm agan holatda organizm da y o g ‘ kislotalari 
kam m iqdorda b o ‘ lib, masalan qonda ular albumin oqsili bilan 
birgalikda tashiladi.
O dam lar lipid idagi y o g ‘ kislotalar tarmoqlanmagan u glevodorod 
zanjir boMib, uning bir uchida karboksil g ‘ ruhi, boshqasida esa m etil 
g ‘ ruhi joyla sh ga n . O rganizm dagi k o ‘ pchilik y o g ‘ kislotalari ju ft 
sonli u glerod atom iga ega — 16 dan 
20
gacha (
6
.
1
-jadval).