Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

J L
I I
R'^ kamlt
\s/
Matriks 
Kam itin R — C — K o A
V a
o
Kamitinatsil- 
transferaza II
- R-C kamitin ^ H S K o A
O
6.4-rasm. Y o g ‘ kislotalarining mitoxondriya matriksiga o‘tish 
m exanizm i
Y o g ‘ kislotalarni mitoxondriyaga o ‘ tkazishning 3 bosqichli 
jarayoni K o A bilan murakkab efir hosil qilish, karnitin bilan 
transeterifikatsiyalashni o ‘ z ichiga oladi, shundan so‘ ng K oA n in g 
yangi murakkab efiri hosil boMadi, u ikki bir-biridan izolyatsiyalangan 
koferment A va y o g ‘ kislotasining atsil-K oA hosilasi jamlanmasini 
bogM aydi, ulardan biri sitozolda. ikkinchisi esa mitoxondriyada 
joylashgan. Bu jamlanmalar turli vazifalarni bajaradi. Koferment 
A mitoxondriya matriksida piruvatning oksidlanishi, y o g ‘ kislotalar 
va ba’ zi aminokislotalar parchalanishida faol ishlatiladi, sitozoldagi 
koferment A esa y o g ‘ kislotalar biosintezida ishtirok etadi. Sitozol 
jam lanmasidagiyog kislotaningatsil-KoAhosilasi membrana lipidlari 
sintezi yoki oksidlanish va ATF hosil qilish uchun mitoxondriya 
matriksiga o ‘ tkazishda qatnashishi mumkin. Karnitin efirining hosil 
bo‘ lishi y o g ‘ kislota atsil fragmentini oksidlanishga yo'naltiradi.
Karnitin yordamida mitoxondriyaga y o g ‘ kislotaning kiritilishi 
mitoxondriyada y o g ‘ kislotalari oksidlanishi umumiy tezligini 
limitlaydi va boshqarish nuqtasi bo‘ lib hisoblanadi. Y o g ‘ kislota atsil- 
C o A hosilasi mitoxondriya ichida bo‘ lganidan keyin u matriksdagi 
qator fermentlar ta’ siriga uchraydi.
138

---