Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

C H -O -C O -R ,
C H - O - P - O
2 A T F 
2 A D F
C H , - 0 - C 0 - R
H 
OH 
,H
OH'
OH H*^p"ÔH 
H 
H
Fosfatidil-inozitol
Fosfatidil-
inozitol-
kinaza
| Fosfolipaza C 1^
CH - O - C O - R
H 0 - < P )
1 
y
' / '
îît
A
h
C H ,- O i- P - O
OH 
H Y ^ p o - ©  
H 
H
F oslatidil-inozitol-biofosfat 
h
,
o
jv
C H ,- 0 - C 0 - R  
I - 
1
^ H ;- 0 - C 0 - R ,
CH ,-O H
Diatsilgliserol
H 
O —( J )  
k(E>o ^ b -k H
Inozitol-1,4,5-trifo sfat
Bu ikkilam chi messendjerlaming biologik ta’siri turlicha bo‘ ladi. 
D iatsilglitserolning ta’siri, erkin Ca+2 ionlari kabi membrana 
bilan bogMangan Ca+2 ga b o g iiq proteinkinaza C fermenti orqali 
am alga oshadi. U hujayra ichidagi fermentlaming fosforillanishini 
katalizlaydi. Natijada ulaming faolligi o‘zgaradi. Inozitol-1,4,5- 
trifosfat endoplazmatik to‘rda spetsifik retseptor bilan bog‘ lanadi 
va undan sitozolga Ca+2 ionlari chiqishini kuchaytiradi.
Shunday qilib, ikkilam chi messendjerlar haqidagi keltirilgan 
m a’ lumotlar shuni ko‘rsatadiki, gormonal ta’sim i o‘tkazuvchi har 
bir sistemaga m a’ Ium sinf proteinkinazalar to‘g ‘ ri keladi, lekin bu
272

---

sistemalar o‘rtasida bogManish m avjudligini inkor qilib bo‘ Imaydi. 
A turdagi proteinkinazalami sAMF boshqaradi, proteinkinaza G ni 
esa sGMF boshqaradi; Ca 2-kalmodulinga bog‘ liq proteinkinazalar 
hujayra ichidagi C a’2 konsentratsiyasi nazoratida bo‘ ladi. Proteinki­
naza C diatsilglitserol hamda erkin Ca~ konsentratsiyasi va nordon 
fosfohpidlar bilan birgalikda boshqariladi.