S yunusov, Z. Abdiyev

 
8.2. Issiqxonalar uchun ko„chat yetishtirishni
avtomatlashtirish va mexanizatsiyalash
Himoyalangan yerlar uchun ko„chat yetishtirishda xarajatlarni 
kamaytirish, ishlab chiqarish jaryonlarini bajarish sifatini oshirishda 
issiqxona kombinatlarida tuvakcha va kassetalarni aralashmalar 
bilan to„ldirishda urug„ ekishni avtomat tizimlardan foydalanish 
maqsadga muvofiqdir. 
Isroilning Hishtil kompaniyasida ishlatilishi sodda hajmili ki-
chik va yuqori samarador bo„lgan uskunani misol tariqasida ko„rish 
mumkin (85-rasm). 
Tizim rama, transporter tasmasi, substrat uchun idish, trans-
porter dozator, markaziy o„lagich, chuqurcha shakllantiradigan va 
ekish moduli, urug„larni yig„ib oluvchi teshikchali sepish baraban, 
urug„ to„ldirgich, havo beruvchi forsunka, vakuumli nasos, urug„-
larni mulchalash uchun sepish dozatori, purkagichli tonnel, sug„or-
gich, zanglamaydigan tunkali kassetalar to„ldirilgan maydon, bosh-
qaruv pultdan iborat. 
85-rasm.
Kasseta va tuvakchalarni aralashma bilan to‘ldirish 
va urug‘ ekishni avtomatlashgan tizimi. 

---

Tizim quyidagicha ishlaydi. Bunker transportyer ustida kasseta 
va tuvakchalarni to„ldirish uchun bo„lgan 3,5-10 sm balandlikda 
o„rnatiladi. Kassetalar transporterga joylashtirilib bunker tagiga olib 
kelinadi. Keyin bunker aralashma to„liq to„ldiriladi, urug„ to„ldir-
gichdan urug„ sepiladi, vakuum nasos ishlatilib barabanda vakuum 
sodir etiladi va urug„ to„ldirgichdagi urug„lar teshikchalar so„rib 
olinadi va urug„ sepiladi. Bir vaqtni o„zida forsunkalar qo„shilib 
teshikchadagi ortiqcha urug„larni havo oqimi chetga suradi. Natijada 
har bir teshikcha bittadan urug„ ushlaydi. Bu vaqtda tasmali 
transporter ulanib ostiga kassetalarni etkazib boradi va ularga torfli 
aralashma tushadi. Aralashmaga to„ldirilgan kassetalar har bir uya-
chaga aralashma bilan kirib, teshikcha shakllantirib bittadan urug„ 
solinadi puansonlar valni ostiga beriladi. Keyin dozatorlar (o„g„it 
sepish moslamasi) ulanadi, ular mulchalash materiali bo„lgan perlitni 
belgilangan miqdorda urug„ sepilgan uyalarga sepadi. Urug„li kas-
setalar tonnelga kirishida suv berish ulanib, purkagichlar orqali may-
da zararacha ko„rinishida urug„ sepilgan aralashma usti namlatiladi. 
Keyin kassetalar transporterdan qabul qiluvchi maydonchaga 
tushadi, stelajli konterenrlarga joylashtirilib urug„ undirish yoki ko„-
chat o„stirish joyiga jo„natiladi. Boshqarish pulti tizimi joylashgan 
uch dvigatelni boshqarish uchun mo„ljallangan va markaziy ula-
gichga ega. Tizimda «Zimens» rusumidagi elektronika ishlatilgan. 
Tizimni ishlash tezligi toknnig ko„p yoki kamligiga qarab o„zgar-
tiriladi (86-rasm). 
 
Urug‘ ekish uskunasi 
 
Urug‘larni ekish va tuproq 
aralashmasini tekislash 

---

 
Chuqurchada joylashgan 
urug‘lar 
 
Ekilgan urug‘larni 
mulchalash