S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

Asosiy xulosalar
 
Tor ma‘nodagi kiber jinoyat (kompyuter jinoyat) – bu kompyuter 
tizimlari va ular qayta ishlovchi ma‘lumotlar xavfsizligiga qarshi 
qaratilgan elektron operatsiyalar shaklidagi har qanday noqonuniy xatti-
harakatlardir. 
Keng ma‘nodagi kiber jinoyat
 
(kompyuterlarni qо‗llash bilan 
bog‗liq jinoyat) - bu kompyuter tizimi yoki tarmoq yordamida yoki ular 
bilan birgalikda amalga oshiriluvchi har qanday noqonuniy harakat, 
jumladan, kompyuter tizimi yoki tarmoq yordamida ma‘lumotning 
noqonuniy qо‗lga olinishi, taklif qilinishi yoki tarqatilishidir. 
Zamonaviy kiber jinoyatchilikning asosi - global axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarining transmilliy miqyosda yaqinlashuvi 
jinoyatlarni sodir etish uchun ishlatilishi mumkin degan fikrdir. 
Kompyuter ma‘lumotlari yoki tizimi maxfiyligi, yaxlitligi, 
ochiqligiga qarshi qaratilgan, shaxsiy yoki moddiy foyda olish, 
kompyuter ma‘lumotlariga doir shaxsiy yoki moddiy zarar yetkazish 
maqsadida kompyuterdan foydalanishni nazarda tutuvchi xatti-
harakatlar kiber jinoyat hisoblanadi. 
Axborot-kommunikatsiya 
tizimlarini va 
Internetdan 
keng 
foydalanish jinoyatchilar uchun yangi imkoniyatlar yaratdi va jinoyat 
о‗sishini tezlashtirdi. 
Shaxsiy qurilmalardan foydalanishda xavf tо‗planadi. Asosiy xatar 
bu muammoni tushunish madaniyatining yо‗qligidadir. 
Kiber jinoyatlarning oldini olishning eng yaxshi amaliyotlari 
orasida qonunlarni qabul qilish, samarali rahbarlik, jinoiy adliya va 
huquqni 
muhofaza 
qilish 
organlari 
salohiyatini 
rivojlantirish, 
xabardorlikni oshirish, hukumatlar, jamoalar, xususiy sektor va xalqaro 
tashkilotlar darajasida о‗zaro mustahkam bilimlar bazasi va hamkorlikni 
о‗rnatish kiradi.
Internet va hosting provayderlari kiber jinoyatlarni oldini olishda 
muhim rol о‗ynashi mumkin. Ular jinoiy faoliyatni tekshirishda talab 
qilinadigan 
aloqa 
jurnallarini 
saqlab 
turadi; 
hujum 
qilingan 
kompyuterlarni aniqlashda abonentlarga 
yordam beradi; 
spam 
kabi muayyan noqonuniy kontentlarni bloklaydi; va umuman, mijozlari 
uchun xavfsiz aloqa muhitini ta‘minlaydi. 

---

203 
Ilimy tashkilotlar bilim bazasini rivojlantirish va ulashish, adliya 
bazasi va siyosatni ishlab chiqish, texnologiyalarni yaratish va texnik 
standartlarni tayyorlash, texnik yordam kо‗rsatish va qonunni muhofaza 
qiluvchi organlar bilan hamkorlik qilish orqali kiber jinoyatning oldini 
olishda muhim hamkor hisoblanadi.
Jinoyatning oldini olishda eng sо‗nggi texnologiyalar: katta 
ma‘lumotlar tahlili, aqlli tizim, global navigatsiya tizimi, neyron 
tarmog‗i.