S. Y. Yusupov, sh. R. Gulomov, N. B. Nasrullayev

Siyosatlar 
va protseduralarga umumiy 
nazar.
Kompyuter 
tadqiq qilishiga о‗tishda, jarayon davomida murojaat qilinishi mumkin 

---

163 
bо‗lgan korxonada qabul qilingan siyosat va protseduralarni tushunish 
о‗ta muhimdir. Quyidagi muhim masalalarga e‘tibor bering. 
1.
Tadqiq qilish uchun qonuniy vakolatlaringiz bormi? 
2.
Maxfiy ma‘lumot bilan ishlashni yorituvchi qoidalar 
tashkilotda qabul qilinganmi? 
3.
Insident yuzaga kelgan taqdirda ichki tekshiruv 
о‗tkazish 
qoidalalri 
ushbu 
siyosat 
va 
protseduralarda 
tasvirlanganmi? Sir emaski, kо‗plab tashkilotlarda bunga mos 
siyosat va protseduralar mavjud emas yoki kо‗rib chiqilmagan 
yoki yuristlar bilan muhokama qilinmagan. Bundan tashqari, 
xodimlar va tashrif buyuruvchilarning hammasi ham bulardan 
xabardor emas. О‗z vakolatlaringiz xususida ishonchingiz komil 
bо‗lmasa, 
ma‘muriyat 
yoki 
yuristlar 
bilan 
maslahatlashing.
Tadqiq qilish natijalarini notо‗g‗ri qayta ishlash bilan bog‗liq 
bо‗lgan 
muammolarni 
bartaraf etish 
uchun 
advokatlar bilan 
maslahatlashing. 
Bunday 
muammolarni 
keltirib 
chiqaradigan 
omillar orasida quyidagilar bо‗lishi mumkin:

jabrlangan mijozlarning shaxsiy ma‘lumotlari; 

har qanday davlat qonunlarining buzilishi; 

elektron xabarlarni qо‗lga kiritganlik jinoiy yoki ma‘muriy 
javobgarlik; 

ommaviy bо‗lmagan ma‘lumotlarni kо‗rish. Agar tadqiq 
qilish davomida tо‗g‗ridan tо‗g‗ri qо‗llanilsa, mijoz maxfiyligini xavfga 
solishi mumkin bо‗lgan ma‘lumotlar hujjat tadqiq qilishiga bog‗liq 
bо‗lak sifatida ommaga ochiq bо‗lishi mumkin.
Kelajakda quyidagilar 
mijoz 
ma‘lumotlarning 
maxfiyligini 
ta‘minlash uchun zarur:

barcha ma‘lumotlar ishonchli tarzda saqlanishi va erkin 
foydalanishi cheklanishi kerak;

tadqiq qilish oxirida, barcha hujjatlar, shu jumladan, 
advokatlar bilan kelishilgan yoki qonunga muvofiq barcha ma‘lumotlar 
kuchli nazorat ostida saqlanishi kerak. Agar jinoiy ishning potensial 
bо‗lagi bо‗lsa – qonun tartiboti organlari bilan maslahatlashish 
lozim.
Da‘vo yuzaga kelgan bо‗lgan taqdirda, barcha dalillarning raqamli 
nusxalari ehtiyotkorlik bilan saqlanishi kerak. Agar siz dalillarni 
saqlashni 
kafolatlamasangiz, 
tadqiq 
qilish 
davomida 
topilgan 

---

164 
dalillar ishonchli 
ekanini 
kafolatlamaysiz. Dalillarni 
saqlash 
tekshiriladigan hujjatlarning mavjudligi bilan ta‘minlanadi.