С. У. Меҳмонов, Д. Й. Убайдуллаев бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби

Такрорлаш учун саволлар

1. 
   Бюджет ташкилотларида аккредитивлар билан ҳисоблашувларни амалга ошрилишини тушунтириб беринг?
   
2. 
   Йўлдаги пул жўнатмалари ҳисобини айтиб беринг?
   
3. 
   Пул эквивалентлари ҳисобини ташкил этиш тартибини айтиб беринг?
   
4. 
   Бюджет ташкилотларида молиявий қўйилмалар ҳисоби қандай ташкил этилади?
   

3. 
   БОБ. ДЕБИТОРЛАР ВА КРЕДИТОРЛАР БИЛАН ҲИСОБЛАШУВЛАР ҲИСОБИ
   

1. 
   Бюджет ташкилотларида дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятлар ҳисобини ташкил этиш.
   

Бюджет ташкилотлари томонидан даромадлар ва харажаталар сметаларини ишросини амалга ошириш жараёнида жисмоний ва юридик шахслар билан ҳисоблашувларни амалга оширади. Бу ҳисоблашларнинг провард натижаси дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятлар бўйича ҳисоблашувларни юзага келишига сабаб бўлади.
Дебиторлик мажбурият – бу бошқа корхоналарни, (харидорларга сотилган маҳсулот (иш ва хизматлар), мол етказиб берувчиларга олдиндан тўланган маблағлар ва бошқалар бўйича), бюджет, бюджетдан ташқари жамғармаларни (солиқлар, мажбурий ажратма ва ушланмалар бўйича олдиндан тўланган маблағлар бўйича) ходимларни (ҳисобини бериш шарти

билан олинган маблағлар ва бошқалар бўйича) ташкилот олдидаги қарздорлигидир.

Кредиторлик мажбурият – бу ташкилотнинг бошқа корхоналардан (харидорларга сотилган маҳсулот (иш ва хизматлар) учун олинган аванслар, мол етказиб берувчилардан олинган маҳсулот(иш ва хизматлар) ва бошқалар бўйича) , бюджет, бюджетдан ташқари жамғармалардан (солиқлар, мажбурий ажратма ва ушланмалар бўйича ), ходимлардан (иш ҳақи ва унга тенглаштириладиган тўловлар ва бошқалар бўйича) қарздорлигидир.
Мол етказиб берувчилар ва пудратчилар билан улар етказиб берган товар моддий қимматликлари, бажарган ишлари ва кўрсатган хизматлари учун олиб бориладиган ҳисоб-китоблар, бюджет ҳамда ижтимоий суғурта тўловларига ажратмалар бўйича, касаба уюшма ташкилотлари, ҳисобдор шахслар, ходимлар, стипендия олувчилар, депонент қилинган суммалар,
таълим муассасаларида болаларни сақлаганлик учун уларнинг ота-оналари, шунингдек бошқа дебитор ва кредиторлар билан ҳисоб-китоблар ҳисоби бюджет ташкилотларида дебиторлар ва кредиторлар ҳисоби кўринишида юритилади.
Қонунчиликка мувофиқ дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятларини муддати 90 кун этиб белгиланган. Бу муддатда тугатилмаган дебиторлик ва кредиторлик мажбуриятлари бўйича ташкилот маъсул шахсларига қонунчиликка мувофиқ чоралар кўрилади. Бухгалтерия ҳисобида ундириш имкони бўлмаган дебиторлик мажбуриятлар балансдан ташқари счётларда акс эттирилади.
Мамлакатимизда Давлат бюджети ғазна ижросига ўтиши муносабати билан бюджет ташкилотларининг юридик ва молиявий мажбуриятлари Ғазначилик ва унинг худудий бўлимларида рўйхатга олинмоқда.