С. У. Меҳмонов, Д. Й. Убайдуллаев бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби

С.У.Меҳмонов, Д.Й.Убайдуллаев
БЮДЖЕТ ТАШКИЛОТЛАРИДА БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ
Тошкент 2012

Аннотация
Мазкур дарсликда бюджет ташкилотларида ҳисобини ташкил этишнинг долзарб масалалари ҳамда илмий ва услубий жиҳатлари ёритилган. Дарсликда бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобига доир иборалар, тушунчалар, ўзлаштириш учун саволлар, адабиётлар рўйҳати келтирилган.
Дарслик Олий таълим муассасалари 5230900 – “Бухгалтерия ҳисоби ва аудит” (тармоқлар бўйича) ҳамда 5341800 “Бюджет ҳисоби ва назорат” йўналишлари ва уларнинг негизида тайёрланадиган мутахассисликлар талабалари, ўқитувчилар, стажёр тадқиқотчиларга мўлжалланган бўлиб, ундан бюджет соҳасида фаолият қилаётган бухгалтер мутахассислар шунингдек бу фанга қизиқувчилар фойдаланишлари мумкин.


Тақризчилар:


Б. Пардаев - Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги Ғазначилиги бошлиғи ўринбосари, и.ф.н.


Р.Ҳолбеков - Тошкент Давлат иқтисодиёт университети
“Бухгалтерия ҳисоби” кафедраси мудири и.ф.д., профессор .
А.Каримов - Тошкент молия институти ўқув ишлари бўйича проректори, и.ф.д., профессор
Сўз боши
Бугунги кунда мамлакатимиз бюджет тизимида амалга оширилаётган ислохатларни амалга оширилиши борасида юқори малакали мутахассисларга талаб ортиб бормоқда. Айниқса бюджет тизимида ислохатларни амалга оширилиши натижасида халқаро стандартлар талаблари асосида бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш ва юритиш бўйича қонунчилик асослари шакллантирилди. Бу жараёнда юқори малакали бухгалтер мутахасислар тайёрлаш кўп жихатдан ўқув-услубий баъзани шакллантиришга қаратилиши ушбу дарсликни яратилишига асос бўлди.
Маълумки бюджет ташкилотлари маблағларини мақсадли, самарали сарфланиши, шунингдек мол-мулклари ва мажбуриятлари бўйича тегишли қарорлар қабул қилишларида бухгалтерия ҳисобининг маълумотларига асосланади. Бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш ва юритиш орқали даромадлар ва харажатлар сметалари ижроси жараёнида маблағлар ва уларнинг ташкил бўлиш манбаалари ҳаракатини акс эттириб ижроси натижалари бўйича тегишли тартибда бухгалтерия ва молиявий ахборотлар шакллантирилади. Унинг ёрдамида сметалар ижроси жараёни бўйича маълумотлар тақдим этилади.
Бугунги кунда бюджет тизимида амалга оширилаётган ислоҳотлар жараёнида бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини ўрни ва аҳамияти ошиб бормоқда. Жумладан, бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини юритишнинг услубий асослари Давлат молияси статистикаси бўйича қўлланма - 2001 ва бошқа тегишли халқаро стандартлар талаблари асосида такомиллаштирилмоқда.
Дарслик юқорида келтирилган барча масалаларни ўз ичга қамраб олган бўлиб “Бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби” фанини чуқур ўзлаштириш имконини беради ҳамда ўқувчи ёшлар ва соха мутахаассисларида бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботини юритиш бўйича назарий, амалий кўникма шакллантиради.
Мазкур дарслик олти бобдан иборат. Унда бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби юритишни ташкилий, техник ва услубий жиҳатлари кенг ёритилган бўлиб бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш, унинг назарий-услубий асослари, бюджет ташкилотларида номолиявий активлар ҳисоби, молиявий активлар ҳисоби, дебиторлар ва кредиторлар ҳисоби, молиявий натижалар ҳисоби, бюджет ташкилотлари молиявий ҳисоботларининг таркиби ва уларни шакллантириш мавзулари шунингдек мавзуга алоқадор назорат саволлари, глосарий акс эттирилган.
Дарсликни яратилишида бюджет ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини ташкил этишга оид амалдаги меъёрий-хуқуқий хужжатлар, махсус адабиётлар, илмий мақолалар ва ҳалқоро амалиёт тажрибалари бошқа тегишли манбаалардан кенг фойдаланилди.
Дарсликни мазмун ва шакл жиҳатидан янада яхшилаш мақсадида билдириладиган барча фикр-мулоҳазалар ва таклифлар учун олдиндан миннатдорчилик билдирамиз.


Муаллифлар

1.