S t o m a t o L o g I y a

Tishlardagi mexanik shikastlanish.
Tishlarning shikastlanishi o‘tkir, qayta kuch ayni bir vaqtda ta’sir
etganda, tishning koronka, bo‘yin, ildizida sinish bo‘lishi mumkin. Unga
kuchli bo‘lmagan surunkali kuch uzoq vaqtgacha qayta-qayta ta’sir etib
turganda bo‘ladi, bunda lat yeyish bo‘ladi.
Tishlarda turli nuqsonlar, tishning anatomik tuzilishi buziladi.
Tishga plomba yoki koronka balandroq qo‘yilishi natijasida, shu tish
ildizida gipersementoz yoki fibrioz surunkali periodontga olib kelish
mumkin.
Tish koronkasi singanda pulpa ochilmasa, sodda shikastlanish bo‘ladi,
og‘riqni qoldiruvchi dorilar ishlatiladi. Bir oydan so‘ng shu tish pulpasini
elektroodontodiagnostikada tekshirish kerak, pulpa o‘zgarishsiz bo‘lsa
2—7—10 mkA bo‘ladi. Nuuqsonni plombalash yoki koronka kiygazish
usuli bilan tuzatish mumkin. Pulpa zararlangan bo‘lsa, og‘riqsizlantirish
usuli yordamida shikastlangan pulpa pulpitdek davolanadi. Iloji bo‘lsa,
kuydirish usuli — dioatermokoagulyasiyani qo‘llash kerak.
Tishni ham koronka, ham ildizi singan bo‘lsa, kanalni plombalashda
shtif ishlatish kerak. Shtif singan ildizni yaxshi turishga, bitishiga yordam
qiladi.
Singan tishlarni yaxshi ushlab turuvchi shinalar qo‘yish ham tavsiya
etiladi.
Davolashda iloji bo‘lmasa, lat, singan tishlar olib tashlanadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

4 9
Tishlar sezgirligini oshishi.
Normal emal o‘zidan tashqi ta’surotlari to‘sib turish funksiyasini
bajaradi. Ba’zi hollarda bu funksiyasi buzilib, tish issiq, sovuqdan,
shirinlikdan, turli kimyoviy ta’sirlardan og‘rigandek bo‘lib, qoladi, sez-
girligi oshadi.Ko‘pincha tishlarning bo‘yinlari kesuvchi qirralarida
sezgirligi ko‘proq oshadi.
Tishda sezgirlik og‘riq:
1. Emal dentinda anotomik-gistologik bir butunligi yo‘qolishida
bo‘ladi.
2. Tish bo‘yni, ildizi, sement ochilib qolishi paradontozda bo‘ladi.
3. Ruhiy — asab, endokrin, modda almashinuvi, oshqozon-ichak,
gipovitominozda, klimaksda bo‘lishi mumkin.
Lukomskiy I.G. giperestiziya 3 ta bo‘ladi.
1. Eng yengilida tish og‘rig‘ asosan sovuq havo, suv, ovqatlar ta’sirida
bo‘ladi.
2. O‘rtasida kimiyoviy ta’sir ham tishda hosil qiladi.
3. Og‘irlik xilida issiq, shirin, nordon, hattoki tegilganda, mexanik
ta’sirda ham tish og‘riydi.
Giperesteziyani davolashda asosan mahalliy choralar, dorilar
ishlatiladi.
Emal, dentinni to‘siqlik funksiyasini oshirishga qaratiladi.
Umumiy choralarda giperesteziyaga sabab bo‘lgan asosiy sabablar
kasalliklar davolanadi. V, S, A kabi vitaminlar, kalsiy, ftor, kaliy, natriy
tuzlari bor dorilar ichish natriy tuzlari bor dorilar ichish tavsiya etiladi:
Glukanat kalsiy 0,5,
Gliserin fasfat kalsiy-0,5
1-tabletkadan bir kunda 2 marta
1 oy ichish tavsiya etiladi.
Mahalliy:
75% ftorid natriy surtmasi — (Lukomskiy I.G.) tishlarga surtiladi.
Choy sodasi, sulfanilamid, aspirin, anestizin kabi surtmalar ham
ishlatiladi.
Dengiz tuzi ertmasi-polimineral, dikami, kokami 1% eritmasi 1—
2—3—4—5% ftorid natriy eritmasi kabilar tish giperesteziyasida qo‘llani-
ladi.
Tishlarda ftorlak surtish, ftorli tish surtmalarini tishlarni tozalashda
ishlatish, tish sezgirligini kamayishiga, tuzalishiga yordam qiladi. Surt-
malarni faqat tishlarga yaxshilab asboblar bilan ehtiyotlab surtish kerak,
milkka, og‘iz shilliq qavatiga tushmasligi kerak.
Surtma surtib bo‘lingach, og‘izni illiq suv bilan yaxshilab chayqab
tashlash kerak.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5 0