S. Sofiyev hayot faoliyati xavfsizligi fanidan amaliy mashg’ulotlarini bajarish uchun

44-rasm.
Changdan va tutundan ximoya qiluvchi respiratorlar. 
Masalan:
BK bir necha oy, MK va BKF lar bir necha hafta hizmat 
qiladi. BKF tipidagi filtrli sanoat protivogazi havo tozalagichini rangi to’q 
yashil bo’lib, oq rangli yo’llari bor. U bir vaqtni o’zida gaz, to’tun, tuman va 
changlardan himoya qila oladi. Bu havo tozalagich SO dan tashqari hamma 
markada chiqariladi. 
Protivogazlarni niqob maskasini to’g’ri tanlash uchun kishi boshi ikki 
ko’rinishda o’lchanadi (2-rasm). Bunda boshni eng yuqori qismi, ikki chekka 
qismi va pastki jag’ orqali o’tuvchi aylana uzunligi hamda peshona orqali 
o’tuvchi, ikki quloq teshiklarigacha bo’lgan yarim doira uzunligi o’lchanadi. 

---

109 
O’lchov natijalari jamlanadi va 2-jadvaldan foydalanib niqob-maskani 
o’lchami aniqlanadi.
12-jadval 
Niqob-maska o’lchamini aniqlash ma’lumotlari
: 
O’lchashning jamlangan natijalari, sm Niqob-maska o’lchami 
93 gacha 
0 
93 – 95 
1 
95 – 99 
2 
99 – 103 
3 
103 dan yuqori 
4 
Protivogazni to’g’ri tanlanganligi va germetikligini tekshirib ko’rish uchun 
niqob-maska kiyiladida, havo tozalagich tubidagi teshik (filtr osti) qo’l kafti yoki 
rezina pona bilan bekitilib 3-4 marta chuqur nafas olinadi. Bunda biron yerdan 
havo so’rib olinmasa protivogaz to’g’ri tanlangan hisoblanadi. 
Havo tozalagichlarni ishga yaroqsizligi niqob-maska orqali zararli havo yoki 
gazni hidi nafas olish organlariga o’tishdan bilinadi. Zararli hidni bilish bilan 
zaharlangan zonadan tezlikda chiqib ketish kerak va eski havo tozalagichni 
yangisiga almashtirish zarur. 
Protivogazlarni har uch oyda bir marta tekshirib turish va zarur bo’lsa tajriba 
sinovidan o’tkazishga jo’natish lozim. 
Nuksonlari (niqob-maskani uzilgan va kesilgan joylarini bo’lishi, havo 
tozalagich ko’tilarini ezilishi va tirnalishi va tashqari kamchiliklar) bo’lgan 
protivogazlarni ishlatish taqiqlanadi.