С. С. Қосимов ахборот технологиялари ўзбекистон Республикасининг

хавфсизлик ва махфийлик. 
Ф ойдаланувчилар 
факат уларга керакли маълумотлар билангина иш лаш лари 
зарур. 
Бош қа 
маълумотлардан 
ф ойдаланиш
улар 
учун чекланган бўлиш и керак. Тизим да сакланаётган 
маълумотлардан 
бунга 
тегиш ли 
ҳуқуқи 
бўлмаган 
шахслар 
ф ойдаланмасликлари 
зарур. 
МББТ, 
одатда, 
ф ойдаланувчиларни идентиф икациялаш воситаларига эга 
бўлади, бундан таш қари, махфий ахборотларни сақловчи 
МБ учун махфийликни таъм инлаш нинг махсус воситалари 
иш лаб чикилади;
• 
турли ф ойдаланувчиларнинг 
ҳар хил сўровларини
таъминлаш
имконияти. 
Бу 
МБ 
учун 
асосий талаб 
хисобланади.
М аълумотлар 
банки, 
одатда 
хисоблаш
техникаси 
соҳасида мутахассис бўлмаган ф ойдаланувчиларга ахборот 
хизмати кўрсатиш га мўлж алланган бўлади. Бунинг учун 
М ББТ таркибига муайян лингвистик воситалар: махсус 
ишлаб чиқилган сўровлар тили ёки бир нечта оператордан 
иборат ва маълумотларни излаш, ўкиш, ёзиб олиш, 
ўзгартириш имконини берадиган маълумотлар билан 
манипуляцияларни амалга ошириш тили киритилади.
Ҳозирги вактда тайёр универсал М ББТлар яратилган 
бўлиб, уларни муайян ахборот тизим ларини лойиҳалаш да 
асос сифатида олиш мумкин.
Автоматлаш ган ахборот тизимлари муайян ҳудуд бўйлаб 
таркалган ва ўзаро бир-бири билан богланган бир нечта 
алохида маълумотлар базасидан иборат бўлган 
бўлинган
(таксимланган) маълумотлар банки 
асосида иш лаш и 
мумкин. Таксимланган маълумотлар банкининг иш лаш ини 
таъминловчи 
хисоблаш 
техникаси 
воситаларининг 
мажмуи кўп маш инали тизим ни хосил килади ва 
ахборот-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---