|
Faqat shifrmatn yordamida fash etish. Rriptotahlilchi ixtiyorida bir necha xabarning bitta shifrlash algoritmi yordamida shifrlangan shifrmatnlari mavjud. Kriptotahlilchining vazifasi iloji boricha xabarlar katta sonining ochiq matnini fosh etish yoki, yaxshisi, xabarlami shifrlashda ishlatilgan kalitga (kalitlarga) ega bo‘lish.
Ochiq matn yordamida fosh etish. Kriptotahlilchining ixtiyorida nafaqat bir necha xabarning shifrmatnlari, balki ushbu xa- barlaming ochiq matnlari mavjud. Uning vazifasi xabarlami shifrlashda, ishlatilgan kalitga (kalitlarga) ega bo‘lish.
Tanlangan ochiq matn yordamida fosh etish. Kriptotahlilchi ixtiyorida nafaqat shifrmatnlar va bir necha xabarning ochiq matnlari, balki shifrlash uchun ochiq matnni tanlash imkoniyati
128
mavjud. Uning vazifasi xabarlarni shifrlashda ishlatilgan kalitga (kalitlarga) yoki shu kalit (kalitlar) yordamida shifrlangan yangi xabarlarni deshifratsiyalash imkonini beruvchi algoritmga ega bo‘lish.
Tanlangan ochiq main yordamida adaptiv fosh etish. Bu tanlangan ochiq matn yordamida fosh etishning xususiy holi. Kriptotahlilchi nafaqat shifrlangan matnni tanlashi, balki shifrlash natijasi asosida o'zining keyingi tanlov rejasini tuzishi mumkin. Tanlangan ochiq matn yordamida fosh etishda kriptotahlilchi shifrlash uchun ochiq matnning faqat bitta katta blokini tanlashi mumkin boTsa, tanlangan ochiq matn yordamida adaptiv fosh etishda u ochiq matnning kichik blokini, so‘ngra birinchi tanlash natijasidan foydalanib, keyingi blokni va h. tanlashi mumkin.
Tanlangan shifnnatn yordamida fosh etish. Kriptotahlilchi deshifratsiyalash uchun turli shifrmatnlarni tanlashi mumkin va deshifrlangan ochiq matnlardan foydalana oladi. Masalan, kriptotahlilchi avtomatik tarzda deshifrlashni bajaruvchi “qora quti”dan foydalana oladi. Kriptotahlilchining vazifasi kalitga ega boTish.
Tanlangan kalit yordamida fosh etish. Bu xil fosh etish kriptotahlilchi kalitni tanlashi mumkinligini bildirmaydi, balki unda turli kalitlar orasidagi bogTanish xususida qandaydir axborot borli- gini bildiradi.
Jinoiy kriptotahlil. Kriptotahlilchi kalitga ega boTish maq- sadida kimnidir qo‘rqitadi, shantaj qiladi, qiynaydi. Poraxo‘rlik ba’- zida kalitni xarid etish yordamida fosh etish deb ataladi. Bu kabi qudratli fosh etish usullan algoritmni sindirishning eng yaxshi yo‘li hisoblanadi.
Turli algoritmlarga, ulami sindirishning qanchalik qiyinligiga bogTiq holda, xavfsizlikning turli sathlari taqdim etiladi. Algoritmni quyidagi hollarda xavfsiz deb hisoblash mumkin:
algorithml sindirish qiymati shifrlangan maTumollai qiyma- tidan katta boTsa;
algoritmni sindirish vaqti shifrlangan ma’lumotlaming sir saqlanishi shart boTgan vaqtidan katta boTsa;
bitta kalit yordamida shifrlangan maTumotlar hajmi algoritmni sindirish uchun zarur maTumotlar hajmidan kam boTsa.
Fosh etish murakkabligini quyidagi koeffitsientlar yordamida o‘lchash mumkin:
ma’lumotlar murakkabligi. Fosh etish amalining kirish yo‘lida foydalaniladigan ma’lumotlar hajmi;
ishlash murakkabligi. Fosh etish uchun kerakli vaqt. Ko‘pincha ish koeffitsienti deb yuritiladi;
xotiraga talablar. Fosh etishga kerakli xotira sig'imi.
Fosh etishning ba’zi amallari uchun koeffitsientlaming o‘zaro aloqasi joiz hisoblanadi: tezroq fosh etishga xotiraga talablarni kuchaytirish evaziga erishish mumkin.
Murakkablik talaygina kattalik orqali ifodalanadi. Muayyan algoritm uchun ishlash murakkabligi 2128 ni tashkil etsa, algoritmni fosh etish uchun 2128 ta amal kerak bo‘ladi (ushbu amallar murak- kab va davomli boiishi mumkin). Masalan, agar hisoblash quwati sekundiga million amal bajarsa va masalani yechish uchun million parallel protsessor ishlatilsa, kalitga ega bo‘lish uchun 1019 yildan ko‘proq vaqt talab etiladi. Bu koinot mavjud bo‘lgan vaqtdan million marta ko‘pdir.
Fosh etish murakkabligi o'zgarmay qolganida kompyuter quv- vati oshih boradi. Oxirgi 50 yil mobaynida hisoblash quwati niho- yatda oshib ketdi va ushbu tendensiya davom etishiga shubha yo‘q. Aksariyat kriptografik usullar parallel kompyuterlar uchun yaroqli hisoblanadi: masalan, milliard kichik fragmentlarga ajratiladiki, ulami yechish uchun protsessorlararo ta’siming keragi bo‘lmaydi. Kriptotizimlami sindirishga bardoshli loyihalashda hisoblash vosita- lari kelajagini hisobga olish zarur.
Nazorat savollari:
Kriptotahlil tushunchasi.
Kripotahlil usullarini sanab bering.
Tahlillash murakkabligini qanday koeffitsientlar yordamida o‘lchash mumkin.
BOB. IDENTIFIKASIYA VA AUTENTTFIKATSIYA
Identifikasiya va autentifikatsiya tushunchasi
Kompyuter tizimida ro‘yxatga olingan har bir subyekt (foyda- lanuvchi yoki foydalanuvchi nomidan harakatlanuvchi jarayon) bilan uni bir ma’noda indentifikatsiyalovchi axborot bog‘liq.
Bu ushbu subyektga nom beruvchi son yoki simvollar satri bo‘lishi mumkin. Bu axborot subyekt indentifikatori deb yuritiladi. Agar foydalanuvchi tarmoqda ro‘yxatga olingan indentifikatorga ega bo‘lsa, u legal (qonuniy), aks holda, legal bo‘lmagan (noqonu- niy) foydalanuvchi hisoblanadi. Kompyuter resurslaridan foydala- nishdan avval foydalanuvchi kompyuter tizimining identifikatsiya va autentifikatsiya jarayonidan o‘tishi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
