S. J. Razzaqov Namangan muhandislik-qurilish instituti

Otilib chiqib oqqan tog’ jinslari 
(bazal tlar, andezitlar, diabaz va boshqalar
magmaning yer yuzasida tez sovishi natijasida hosil bo’ladi (
Tashqi 
(effuziv) otqindi jinslar
magmaning tashqi yuzada juda tez qotishidan 
yuzaga keladi, bunda kristallanishi to’liq sodir bo’lmaydi va shishasimon 
yo’iq kristalli tarkibga ega bo’ladi). 
19.
Chuqurlikdagi tog’ jinslari
(granitlar, sienitlar, diorit va boshqalar) yuqori 
qatlamlarining bosimi ostida yer qobig’ida magmaning sekin sovishi 
natijasida hosil bo’lgan (
Ichki (intruziv) otqindi
jinslar
magmaning sekin 
qotishidan yuzaga keladi va donador-kristal tarkibga ega bo’ladi). 

---

211 
20.
Chaqiq jinslar
(mexanik yotqiziqlar) - haroratning keskin o’zgarishi, suv va 
shamol ta`sirida otqindi va boshqa tog’ jinslarining mexanik yemirilishidan 
hosil bo’lgan dag’al mahsulotlardir (brekchin, konglomeratlar, qum va 
boshqalar). 
21.
 
Gilli jinslar
 
– silikat va alyumosilikatli minerallar tog’ jinslarining chuqur 
kimyoviy o’zgarishi natijasida yangi mineral turlariga o’tgan dis’ers 
mahsulotlardir. 
22.
Xemogen jinslar
 
(kimyoviy cho’kindilar) – suv eritmalardan mineral 
moddalar cho’kkanida hosil bo’lgan va keyinchalik zichlangan hamda 
tsementatsiyalangan tog’ jinslaridir (dolomit, magnezit va boshqalar). 
23.
Organogen jinslar
skeletlari va zirhlari tarkibida mineral moddalar bo’lgan 
tirik va o’simlik organizmlarining qoldiqlari cho’kishi natijasida hosil 
bo’lgan. Bunday cho’kindilar, odatda, zichlangan va tsementatsiyalangan 
bo’ladi (ohaktosh, bo’r va boshqalar). 
24.
Metamorfik yoki ko’rinishi o’zgargan tog’ jinslari
cho’kindi yoki 
magmatik tog’ jinslarining yuqori harorat, yuqori bosim va boshqa 
omillarning ta’sirida o’z ko’rinishlarini o’zgartirishlari natijasida yer 
‘o’stining qalinligida hosil bo’lgan. 
25.