S. E. Bekbergenov, Q. A. İsmaylov, M. B. Sharibaev YarımO’tkizgishler fizikası boyınsha mA’seleler shıG’arıW

1.5-ma’sele. 50 ha’m 100⁰C temperaturalarda taza germaniy ha’m kremniydegi erkin elektronlardın’ kontsentratsiyasın o’jire temperaturasındag’ı (300 K) kontsentratsiya menen salıstırın’. O’tkizgishlik ha’m valentlik zonadag’ı effektiv tıg’ızlıqları (N_C, N_V) temperaturadan g’a’rezsiz dep esaplansın. Germaniy ha’m kremniydin’ qadagan etilgen zonasının’ enin sa’ykes 0,7 ha’m 1,1 eV dep qabıl etilsin.

Joqarıda berilgen temperaturalar ushın salıstırmalı qarsılıqtın’ juwıqlastırılg’an ma’nisin tabın’ (qozg’alıwshan’lıqtın’ temperaturalıq o’zgerisi esapqa alınbasın). O’jire temperaturasındag’ı (300 K) taza germaniy ha’m kremniydin’ salıstırmalı qarsılıg’ı sa’ykes 0,5 ha’m 1000 Om·m ge ten’.

Kirgizilgen aralaspalardın’ ha’r qıylı kontsentratsiyalarında menshikli kremniy ha’m germaniydin’ salıstırmalı qarsılıg’ının’ temperaturag’a g’a’rezliligin ko’rsetin’.

Sheshimi: Tok tasıwshılardın’ menshikli kontsentratsiyası to’mendegi an’latpa menen anıqlanadı

O’tkizgishlik ha’m valentlik zonadag’ı effektiv tıg’ızlıqları (N_C , N_V) temperaturadan g’a’rezsiz bolg’anlıqtan, g’a ten’ boladı.

Germaniy ushın qadag’an etilgen zonanın’ eni E_g=0,7 eV g’a ten’. O’jire temperaturasında (300 K) k·T=(1/40)=0,025 eV g’a ten’ bolg’anlıqtan, sa’ykes germaniy ushın 50⁰C temperaturadag’ı tiykarg’ı tok tasıwshılardın’ kontsentratsiyasının’ o’jire temperaturasındag’ı kontsentratsiyasına qatnası to’mendegige ten’

Solay etip, germaniydin’ 50⁰C (323K) degi menshikli tok tasıwshılarının’ (elektronlar) kontsentratsiyası, olardın’ 300K degi kontsentratsiyasınan 2,67 ese u’lken eken. Usıg’an sa’ykes germaniydin’ 100⁰C dag’ı kontsentratsiyasının’ ma’nisi onın’ 300K degi kontsentratsiyasının’ ma’nisinen 15,9 ese u’lken ekenligin ko’rsetedi.

Kremniy ushın qadag’an etilgen zonanın’ ma’nisi 1,1 eV qa ten’. Sonlıqtan kremniy ushın joqarıdag’ı esaplawlar 50 ha’m 100⁰C ta sa’ykes 4,67 ha’m 77,4 eV qa ten’.

Taza kremniydin’ salıstırmalı qarsılıg’ı to’mendegi an’latpa menen anıqlanadı

Ma’selenin’ sha’rti boyınsha - ler temperaturadan g’a’rezsiz bolg’anlıqtan

50⁰C temperaturada

.

Usıg’an sa’ykes 100⁰C temperaturada

.

Joqarıdag’ıday esaplawlar menen kremniy ushın ma’nislerdi alıwg’a boladı.

ha’m .

1.3-su’wrette kirgizilgen aralaspalardın’ ha’r qıylı kontsentratsiyalarında germaniydin’ (ha’m kremniydin’) salıstırmalı qarsılıg’ının’ temperaturadan g’a’rezliligi ko’rsetilgen.

1.3-su’wret. Germaniy ha’m kremniydin’ salıstırmalı qarsılıg’ının’ temperaturadan g’a’rezliligi. Su’wrettegi strelka aralaspalardın’ kontsentratsiyasının’ o’siw bag’ıtın ko’rsetedi.