S. Ashirboev, I. Azimov O’zbek tilining tarixiy grammatikasi

SHaxsi umumlashgan gaplar. 
Bunday gaplar mazmunan har uchala shaxsga 
taalluqli bo’lishi barcha adabiyotlarda aytiladi. Bunday gaplar ikkinchi shaxs 
birlikda qo’llanilishi bilan xarakterlanadi:
Muvәshshih xabarnы chindur deb 
dostg’a yetkүrmә vә biravnың aybы vaqe’ bolsa, yүzigә (Navoiy, MQ). Qыla 
alg’ancha ta’zim vә adab binasыn yыqma, vә hurmat xilvatыdыn chыqma 
(Navoiy,MQ).
 
SHaxssiz gaplar. 
Bunday gaplarda ifodalangan ish-harakat yoki biror holat 
bajaruvchining faol ishtirokisiz yuzaga chiqadi. Bunday gaplarda ega grammatik 
jihatdan ifodalanmaydi; shaxsi noma’lum yoki shaxsi umumlashgan gaplardan 
farqlangan holda bunday gaplarning egalarini tiklab ham bo’lmaydi. Bunday 
gaplarning kesimlari majhul fe’llar, majhul fe’l ma’nosida qo’llangan aniq fe’llar 
vositasida ifodalanadi (Abdurahmonov G’., ko’rsatilgan asar, 24-bet). Misollar: 
Vә shavq yүzidin bashtыn qadam qыlыb, Ka’bai maqsud azmыg’a qadam 
uruldы
(MSH 97). 
Barcha salāhiyatыn ushbu muammāsыdыn ihsās qыlsa bolur 
(MN 95).
SHaxssiz gaplarning kesimi 
–maq/-mәk 
formali harakat nomi bilan ham 
ifodalanishi mumkin: 
Ul kishini qutluq evdin tashqarы sүrmәk kerәk (MQ).