|
2.11. Qo‘l elektr asboblari bilan ishlash qoidalari
1.
Qo‘l
elektr
asboblari
bilan
xavfsiz
ishlash
usullarini,
elektr
quvvati
bilan
ishlashdagi
himoya
choralarini
va
elekrt
to-
kidan
zararlangan
shaxslarga
birinchi
yordam
ko‘rsatish
usullarini
bilgan,
ma’lum
tayyorgarlik
ko‘rgan
ishchilargina
ishlashi
mum-
kin.
2.
Ishchi
elektr
asbobni
har
bir
asbobning
o‘ziga
xos
xususiyat-
larini
hisobga
olgan
holda,
o‘rganib
chiqqan
va
saqlanish
instruk-
siyasi
bilan
tanishgan
bo‘lishi
kerak.
Instruksiyani
o‘zlashtirib
ol-
gani
to‘g‘risida
ishchiga
tegishli
hujjat
berilishi
kerak.
3.
Ishchilarga
berilayotgan
barcha
elektr
asboblar
obdan
ko‘zdan
kechirilishi:
simlarning
uzuq
emasligi,
yerga
ulanganligi
va
elektr
asbobning
to‘g‘ri
ishlayotganligi
tekshirilgan
bo‘lishi
kerak.
4.
Elektr
asbobning
ishga
tayyorligi
uni
elektr
tarmoqqa
ulab,
qisqa
muddat
salt
ishlatib
ko‘rib
tekshiriladi.
Elektr
dvigatel
normal
tovush
bilan
ishlashi
va
guvillamasligi,
kesuvchi
asbob
esa
aylan-
ganida
dirillamasligi
kerak.
5.
Elektr
dvigatelni
ulab,
ishchi
vali
to‘la
aylanishlar
soniga
ega
bo‘lgach,
asbobni
qattiq
bosmasdan
va
og‘dirmasdan
ishlov
berilay-
otgan
yog‘ochga
osoyishtalik
bilan
yo‘naltirish
kerak.
6.
Agar
elektr
dvigatel
qattiq
guvillay
boshlab,
asbob
aylanish-
dan
to‘xtasa
yoki
keskin
sekinlashsa,
asbobni
yog‘ochdan
olish,
val
obdan
aylanib
olgunicha
kutib
turish
va
shunday
keyingina
asbobni
85
ishlov
berilayotgan
yog‘ochga
qayta
yo‘naltirilishi
kerak
bo‘ladi.
Bunday
holning
qaytarilaverishi
asbobning
nosozligini
ko‘rsatadi.
8.
Elektr
asboblar
bilan
faqat
rezina
qo‘lqop
va
rezina
oyoq
kiyimi
kiyib
ishlash
lozim.
9.
Elektr
asboblarning
bandlari
va
ularga
quvvat
uzatib
turuvchi
elektr
simlar
yaxshilab
izolatsiyalangan
bo‘lishi
kerak.
10.
Elektr
asboblarni
elektr
tarmog‘iga
shtepsellarsiz
ulash
man
etiladi.
11.
Zararlanmasin
uchun
quvvat
uzatuvchi
simlar
maxsus
to‘siq,
novlar
bilan
qoplangan
bo‘lishi
kerak.
12
Ishda
tanaffus
bo‘lganida
asbobni
elektr
tarmog‘idan
uzib,
uni
shunday
joylashtirish
kerakki,
uning
kesuvchi
qismi
dastgohga
tiralib
turmasin.
Elektr
tarmoqdan
uzib
qo‘yilmagan
elektr
asbobni
shundayligicha
qoldirib
ketishi
man
etiladi.
13.
Ish
tugaganidan
so‘ng
elektr
asbobni
tok
uzatuvchi
tarmoq-
dan
uzib
qo‘yish,
payraxa
va
qirindilardan
tozalash,
latta
bilan
artib,
maxsus
qutiga
joylash
va
uni
saqlashga
javobgar
bo‘lgan
shaxsga
topshirish
lozim.
2.12. Yog‘ochsozlik stanoklarida ishlash qoidalari
1.
Stanokning
aylanadigan
qismidagi
barcha
chiqiq
joylari
silliq
qoplama
bilan
o‘ralgan
bo‘lishi
kerak.
2.
Stanok
va
mexanizmlarning
detallari
–
staninalar,
kronshteyn-
lar,
qopqoqlar,
to‘siqlar
va
h.k.larning
chetlari
sinmagan
bo‘lishi,
g‘adir-budur
joylari,
uchli
qirra
va
chiqiqlari
bo‘lmasligi
lozim.
3.
Yog‘ochsozlik
stanoklari
kesuvchi
asboblarining
ish
qismlari
yo
ishlov
berilayotgan
material
o‘tayotganida
zarur
balandlik
va
unga
osiladigan
avtomatik
harakatlanuvchi
to‘siqlar,
yo
bo‘lmasa
stanokni
ishga
tushirish
va
to‘xtatish
qurilmalari
bilan
moslan-
magan
(blokirovka
qilingan)
qo‘zg‘almas
to‘siq
bilan,
albatta,
bekitiladi.
4.
Uzatuvchi
valiklar
va
roliklar
ham
to‘sib
qo‘yiladi
yoki
hi-
moya
moslamalari
bilan
ta’minlanadi.
86
5.
Stanoklarning
tishli,
tasmali
va
boshqa
uzatmalari
hamda
ish
qismlari
–
diskarralar,
pichoqli
vallari,
arra
lentalari
qalqopchalari
panjaralar
shaklidagi
to‘siqlar
bilan
himoyalangan
bo‘lishi
kerak.
6.
Barcha
stanok,
mexanizm
va
transport
vositalari,
doimiy
yoki
vaqtincha
o‘rnatilganidan
qat’iy
nazar,
faqat
ma’muriyat
ruxsat
et-
gan
shaxslar
tomonidan
boshqarilishi
va
ishlatilishi
mumkin.
7.
Har
bir
yog‘ochsozlik
stanogi
va
mexanizmidagi
doimo
ra-
von
ishlaydigan
ishga
tushirish
qurilmasi,
shuningdek,
ishchi
o‘z
o‘rnidan
qo‘zg‘almay
turib,
stanokni
tezda
va
ishonchli
to‘xtatishiga
imkon
beradigan
to‘xtatish
qurilmasi
bo‘lishi
kerak.
8.
Har
bir
stanokda
dvigatel
to‘xtatilgandan
keyin
2–6
s
davo-
mida
uni
to‘xtatishga
imkon
beradigan,
benuqson
ishlaydigan
tor-
moz
qurilmasi
bo‘lishi
kerak.
Тormoz
ishga
tushirish
qurilmasi
bilan
blokirovka
qilingan
bo‘lishi
lozim.
9.
Qo‘l
va
oyoq
bilan
boshqariladigan
stanoklarda
ishchi
tepki
yoki
dastaga
sarflaydiga
kuch
5
kg
dan
oshmasligi
kerak.
10.
Asbob-uskunaning
xavfl
joylarini
moylash
uchun
to‘siqdan
tashqariga
maxsus
maydonlar
o‘rnatiladi.
Bunday
maydonlar
bo‘l-
magan
joylarda
ishqalanadigan
detallar
batamom
to‘xtaganidan
ke-
yin
moylanishi
kerak.
Asbob-uskuna
to‘xtamasdan
oldin
uni
toza-
lash,
chiqindilarni
olib
tashlash,
pona
va
gayka
kabilarni
taranglab
qo‘yish
man
etiladi.
11.
Har
bir
stanok
yonida
yaqqol
ko‘zga
tashlanadigan
joyga
ushbu
stanokda
ishlash
qoidalari
va
xavfsizlik
texnikasi
bo‘yicha
in-
struksiya
osib
qo‘yilgan
bo‘lishi
kerak.
12.
Stanok
va
mexanizmlardan
ular
bajaradigan
ishlardan
tashqari
ishlarda
foydalanish
man
etiladi.
13.
Stanokda
2
m
dan
uzun
materiallarga
ishlov
beriladigan
bo‘lsa,
ular
uchun
stanokning
old
va
orqa
tomonlarida
rolikli
ko-
zyollar,
tirak
stolchalar,
rolikli
stollar
kabi
tayanchlar
quriladi.
Stol-
lardagi
roliklarni
bir-biridan
0,6–1
m
masofada
joylashtirish
kerak.
14.
Ish
o‘rinlari
material
ishchiga
o‘ngdan
chapga
qarab
keladi-
gan
va
ish
o‘rniga
tabiiy
yorug‘lik
osongina
tushib
turadigan
qilib
moslashtiriladi.
87
15.
Stanok
va
ish
o‘rinlari
yoniga
taxlangan
materiallar
so-
chilib
ketmaydigan
bo‘lishi
va
poldan
1,7
m
dan
baland
bo‘lmasligi
kerak.
16.
Materialni
stanok
stoli,
mexanizmlar
yoki
to‘siqlarda
saqlash
man
etiladi.
17.
Stanoklarning
barcha
mexanizmlari
to‘g‘ri
rostlangan
bo‘lishi
kerak.
18.
Stanoklarda
ishlaganda
chizg‘ichlar
va
andazalarga
o‘xshash
turli
xil
yo‘naltiruvchi
moslamalardan
foydalanish
kerak.
19.
Stol,
yo‘naltiruvchi
chizg‘ich,
shablon
kabilarning
yuzasi
te-
kis
bo‘lishi,
ularda
o‘yilgan,
darz
ketgan
joylar
va
boshqa
nuqsonlar
bo‘lmasligi
kerak.
20.
Sirkulyar
arralar
va
fugankalash
stanoklarida
kalta
zago-
tovkalarni
surib
turadigan
itargichlar
bo‘lishi
kerak.
21.
Kesuvchi
asbobi
ishlov
berilayotgan
materialni
chiqarib
tash-
lashi
mumkin
bo‘lgan
yog‘ochsozlik
stanogiga
ana
shunday
chiqarib
tashlashning
oldini
oladigan
maxsus
moslama
o‘rnatish
lozim.
22.
Materialni
uzatib
beradigan
karetka
uning
ikki
chetki
xolat-
larini
chegaralovchi
cheklagichlar
hamda
karetkaning
cheklagichlar-
dan
ko‘tarilib
qolishi
yoki
ulardan
tushib
ketishiga
yo‘l
qo‘ymaydigan
yo‘naltiruvchilar
bilan
uskunalangan
bo‘lishi
kerak.
23.
Тexnik
jihatdan
iloji
bo‘lgan
barcha
hollarda
avtomatik
uzatuvchilar
qo‘llanilishi
kerak.
24.
Detallarga
frezerlash
stanoklarida
ishlov
berilganida
shablon-
lar
va
konduktorlardan
foydalanish
zarur.
Detallarga
stanoklarda
shablon
va
sulagalar
yordamida
ishlov
berilsa,
shablon
va
sulagalar
uchun
ishonchli
qisqich
va
dastalar
bo‘lishi
kerak.
25.
Barcha
ish
o‘rinlarida
zarur
moslama
va
asbob-uskunalar
shay
turishi,
shuningdek,
ularni
saqlash
uchun
qurilmalar
bo‘lishi
kerak.
Stanok
va
ish
o‘rinlarini
qiрiq
va
changdan
tozalashda
siqil-
gan
havodan
foydalanish
man
etiladi.
26.
Qiрiq,
payraha
va
qirindi
mexanizm
yordamida
olib
tashla-
nishi
lozim.
Quruq
yog‘ochga
ishlov
berilganda
qiрiq
va
qirindilarni
88
olib
tashlash
uchun
pnevmatik
transport
qurilmalaridan
foydalansa
bo‘ladi.
27.
Stanoklarning
aylanayotgan
ish
qismlarini
qo‘l
yoki
boshqa
biron
narsa
bilan
to‘xtatish
mumkin
emas.
28.
Elektr
dvigatel
qulflanadiga
yashik
yoki
maxsus
to‘siq
bi-
lan
yopilgan
bo‘lishi
kerak.
29.
Rubilniklar
ihotalangan
bo‘lishi
kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
