Rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti

Atsetat anionining reaksiyalari
Ko`pchilik atsetatlar suvda yaxshi eriydi, ishqoriy va ishqoriy-yer metallariatsetatlarining eritmalari ishqoriy muhitga ega. Kumush va simobning atsetatlari suvda kam eriydi.
1. Sulfat kislota atsetatlarga ta'sir etganda sirka kislota hosil bo`ladi. Qizdirilganda uchibchiqayotgan sirka kislotani hididan bilib olish mumkin:
CH₃COO^-+H₂SO₄→CHCOOH↑+HSO₄^-
2. Etil yoki amil spirt konsentlangan sulfat kislota ishtirokida atsetatlarga ta'sir ettirilganda etiltatsetat hosil bo`ladi:
CH<sub>3</sub>COO<sup>-</sup> + C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH→CH<sub>3</sub>COOC<sub>2</sub>H<sub>5</sub>+H<sub>2</sub>O
Reaksiyani bajarishuchun atsetat eritmasining bir necha tomchisiga, yaxshisi,bir necha kristaliga 3-4 tomchi konsentrlangan H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> va 3-4 tomchi etilspirt qo`shib. aralashma 1-2 daqiqa davomida suv hammomida qizdiriladi.
Ajraiib chiqayotgan etilatsetat yoki amilatsetat (nok hidi) yoqimli hididan bilibolinishimumkin.
Birinchi analitik guruh anionlari aralashmasining analizi
Anionlararalashmasininganalizi kamdan-kamhollardasistematik analiz sxemasiga asosan bajariladi. Buning qator sabablari bor. Ulardan biri turli tabiiy va sanoat obyektlaridagi anionlar soni ko`pincha cheklangan bo`ladi. Shuning uchun ham anionlar analizi eritmani bo`lib-bo`lib tekshirish usuliyordamida bajariladi. Biroq ayrim hollarda sistemalik analiz sxemasi anionlarni guruhlar va guruhchalarga bo`lishda ishlatiladi.Barcha hollardahamanaliznitaxminiy sinashlardan boshlash maqsadga muvofiq, bunda ayrim ionlarning ishtiroki aniqlangandan so`ng analiz sxemasi soddalashishi mumkin. Shuni unulmaslik kerakki. katiy, natriy va ammoniydan ko`pchilik kationlar qator anionlar bilan cho`kmalar hosil qilganlig iuchun analizni qiyinlashtiradi. Shuning uchun ham boshqa kationlar natriy karbonat bilan qaynatib eritmadan yo`qotilishi kerak. Anionlar aralashmasida oksidlovchi va qaytaruvchi xossalarini namoyon qiladigan anionlar ham bo`lishi mumkin. Ular analizni juda murakkablashtirib yuboradi. Bunday anionlarning o`zaro ta'sirlashishi oqibatida bir ko`rinishdagi anion boshqa ko`rmishga o`tib qolishi inumkin.
Ushbu darslikda tabiiy va ayrim ishlabchiqarish obyektlarida ko`p uchraydigan anionlararalashmalarini analiz qilish tartiblari bayon qilingan, Anionlar aralashmasining analizini quyidagi ketma-ketlikasosida amalga oshirishmaqsadga muvofiq.