Ўрта махсус таълим вазирлиги

1- маъруза


Кириш. Ёғ мой саноати корхоналари ускуналари фанининг мақсади ва вазифалари


Режа: Рейтинг тизими хақида. “Корхоналар ускуналари ва лойхалаш асослари” фанинг мақсади, вазифалари. Ускуналарнинг технологик жараёнларда қўлланиши. Битирув иши ва курс лойихаларини бажариш тўғрисидаги фикрлар.
Ёғ ва мой саноатида ишлатиладиган ускуналарнинг халқ хўжалигидаги ахамияти.

2. 
   Фаннинг мақсади. Ўсимлик мойлари ишлаб чиқариш ва ёғларни қайта ишлашда қулланиладиган ва келажакда қўлланилиши лозим бўлган замонавий ва переспектив жихозлар тўғрисида билим бериш.
   
3. 
   

Фанинг вазифалари. Корхоналар жихозларининг технологик жараёнлар билан яқин боғлиқлигини кўрсатиб янги ускуналарнинг схемасини, уларнинг тузилишини ва ишлаши, техник ва технологик кўрсатгичларини ўргатишдан, жихозларнинг принципиал схемалари ва ишлаш принципларини йўналтиришдан, хамда ускуналарнинг харкати, унумдорлиги эффектига таълуқли бўлган назарий масалаларни ўргатишдан иборатдир.
«Корхоналар ускуна ва жиҳозлари» фанининг асосий мақсади ўсимлик мойлари ишлаб чиқаришда ва ишлаб чиқарилган мой ва ёғларни қайта ишлашда ёғ-мой саноатида қўлланиладиган ускуналар ва жихозларнинг тузилиши, ишлатиш қоидалари, афзаллик ва камчиликлари ҳамда техник кўрсаткичларини етарли даражада ўргатишдан иборат. Ускунага сарфланадиган энергетик сарфлар, ёки шу ускуна ишлатилаётган цехдаги энергетик сарфлар, сув, буғ ёки совуқлик сарфлари ҳисобини бажариш ҳам фаннинг мақсадига моликдир.
Фаннинг мақсадига эришиш йулида бажариш лозим бўлган вазифалар ёғ-мой саноатида ишлатилаётган жиҳозлар ва технологик жараёнлар орасидаги боғликликни мантиқий равишда тушунтиришдан, ускунанинг техник ҳолати чиқаётган маҳсулот сифатига ва технологик жараёнга таъсир этишлиги муқаррар эканлиги талабаларга ўргатилади. Фанни ўзлаштириш давомида ёғ-мой саноатига кириб келаётган янги ва перспектив ускуна ва жиҳозлар ҳақида ҳам кераклича маълумот берилади.
«Корхоналар ускуна ва жиҳозлари» фанини ўзлаштирган талабанинг малакавий даражалари қуйидагича бўлади:
-мойли уруғлар, улардан олинган ва қайта ишланган маҳсулотларнинг физик-техник хусусиятлари, мойли уруғларни механик аралашмалардан тозалаш, уруғларни чақиш, чақилмани ажратиш, ҳамда уруғ ва мағизни янчиш машиналарининг тузилиши ва ишлаш ҳакида маълумотларга эга бўлади;
-янчилмага ишлов бериш, пресслаб мой олиш ва мойни бирламчи тозалаш қурилмаларини ишлатишдаги технологик кўрсаткичларни ўрганади;
-мойларни экстракция қилиш, мисцеллани дистилляция қилувчи, шротга ишлов бериш қурилмалари ва газ-ҳаво аралашмасидан эритувчи буғларини рекуперация қилиш учун қўлланиладиган ускуналар билан танишади;
-ёғларни рафинациялаш, қуритиш ва доғлаш ускуналари бўйича тўлиқ маълумотларга эга бўлади;
-ёғларни гидрогенлаш, водород ишлаб чиқариш ва катализатор тайёрлаш ускуналарининг техник тавсифларини ўзлаштириб, айтиб бера олади;
-ёғларни парчалаш, совун тайёрлаш, глицерин олиш, маргарин ва майонез ишлаб чиқариш ва бошка ускуналарнинг эскизини чиза олади;
-ривожланган мамлакатлардан келтирилган ва бугунги кунда мамлакатимизнинг ёғ-мой корхоналарида ишлатилаётган янги ва замонавий ускуна ва жиҳозлар ҳақида тўлиқ билимларга эга бўладилар.