Ўрта махсус таълим вазирлиги

«Таянч» сўз ва иборалар.

Катализатор, катализаторни қайтариш, реактор, қуритгич, микротегрмон, қуритиш камераси, майдалагич, реторта.

Такрорлаш учун саволлар.

1. 
   Катализаторни олиш ва қайтаришда ишлатиладиган ускуналар нималардан иборат?
   
2. 
   Никель ва мис карбонат тузларини оладиган реакторни тузилиши ва ишлаши.
   
3. 
   Пурковчи минорали қуритилгичнинг тузилиши ва ишлаши.
   
4. 
   Микротегрмоннинг тузилиши ва ишлаши.
   

18-маъруза
Маргарин тайёрлаш ускуналари
Режа:Ускуналар классификацияси. Танклар ва ивитиш ванналари. Пастеризаторлар. Маргарин махсулотларини дозалаш ускуналари. Эмульсиялаш ва гомогенлаш ускуналари. Аралаштиргич. Эмульгатор. Гомогенизатор. Аммиакли совитгич-кристаллизатор.
Маргарин заводларида маргарин, ошпазлик (кулинар) ва қандолат (кондитер) ёғлари ишлаб чиқарилади.
Рецептура бўйича маргарин таркибига кўпгина компонентлар киради ва уларни аралашмаси 2 хил бўлади. Бирини фақат ёғлардан иборат бўлган қисмини ёғли фаза, 2 чисини сув-сут фазаси дейилади. Фазалар аралаштирилади, эмульсия хосил қилинади, совутилади ва кристаллизация қилинади, маргаринга маълум орагнолептик сифат яъни консистенция, қаттиқлик, таъм, маъза ва хид бериш учун.
Ошпазлик ва қандолат ёғларини таркибида сув ёки сут бўлмайди, лекин айрим қўшимчалар қўшилади.
Ускуналарни классификацияси
Маргарин тайёрлаш ускуналари қуйидагича классификацияланади:

1. 
   Фаза ва компонентларни тайёрлаш ускуналари
   
2. 
   Эмульсия хосил бўлган ва гомогенизациялаш
   
3. 
   Совутиш ва кристаллизациялаш
   
4. 
   Товар кўринишини бериш
   

Сутни сақлаш ва қайта ишлаш ускуналари
Сут маргаринни асосий компонентларидан бири хисобланади Уни пастеризация қилинади ва ивитилади (сквашивание).
Пастеризаторлар.
Сутни ичидаги микробларни йўқ қилиш яъни харакатсизлантириш иссиқлик таъсирида олиб борилади. Бунинг учун сутни маълум вақт ичида 63-85^оС гача иситиш керак. Шу йўлни яъни иситиш натижасида микроблар ўлдириш (харакатсизлантириш) биринчи марта Пастер томонидан бажарилган. Шунинг учун шу жараённи пастеризация деб аталган.
Пастеризация жараёнини 2 хил хароратда олиб бориш мумкин.

1. 
   Қисқа вақт ичида пастеризация қилиш бу жараён 90-95^оС да ва 15-20 минут давом этади.
   
2. 
   Узоқ муддатли пастеризация, бу жараён 65-75^оС да олиб борилиб, 30 минут шу хароратда ушлаб турилади.
   

Хозирги вақтда ёғларни қайта ишлаш корхоналарида сутни пластинкали ва турбали пастеризаторлар ёрдамида пастеризация қилинади.
Одатда 90-95^о С да пастеризация қилиб, 20-30 мин ушлаб турилади.