Ўрта Махсус Таълим Вазирлиги Тошкент Молия институти

департаменти бўлим бошлиғи


Тошкент Молия институти, 2003

КИРИШ

Бозор муносабатларини ривожлантиришнинг ҳозирги босқичида республикамизда
фаолият юритаётган банкларнинг иқтисодий ислоҳотларни амалга оширишдаги роли тобора ортиб бормоқда.
Шу билан бирга банк тизимида ўтказилаётган ислоҳотлар ҳам нафақат банкларнинг, балки бутун иқтисодиётнинг барқарорлигини таъминлашда зарур бўлиб ҳисобланади. Банк тизимидаги ислоҳотларнинг дастлабки қадами сифатида 1997 йил март ойидан бошлаб халқаро андозаларга тўлиқ мос келадиган ва банклар фаолиятини ойдинлаштириш имконини берадиган тижорат банклари ва Марказий банк ҳисобварақларининг янги режасини ишлаб чиқилган ва амалётга тадбиқ этилганлигини келтириш мумкин. Янги
ҳисобварақларини амалиётда жорий қилиниши банклар фаолиятини “ошкоралиги”ни, банк сармоядорлари, мижозлари ва бошқа манфатдор фойдаланувчилар учун очиқлигини таъминлаш имконини беради.
Республикамиз банк тизими бухгалтерия ҳисоби халқаро андозаларга мос келувчи янги ҳисобварақлар тизимига ўтиши муносабати билан банк иши ва унинг бухгалтерия ҳисобида кўплаб ўзгаришлар бўлиб ўтди.
Ушбу ўқув қўлланма “Банк иши” йўналиши бўйича таълим олаётган талабаларга мўлжалланган бўлиб‚ у олий таълимнинг бакалавр босқичида ўқитилиши режалаштирилган. “Банкларда бухгалтерия ҳисоби ва операцион техника” фани ҳамда магистратура босқичида “Бухгалтерия ҳисоби” йўналишида ўқитиладиган “Банкларда бухгалтерия ҳисоби” фанидан ўқув ва намунавий дастурлари асосида ёзилган.
Мазкур ўқув қўлланмадан “Банк иши” йўналишида ўқиётган барча олий ўқув юртлари, коллежлар, бизнес мактаблари талабалари, шунингдек банк мутахассислари ва банкларнинг бухгалтерия иши билан қизиқувчилар фойдаланишлари мумкин. “Банкларда бухгалтерия ҳисоби ва операцион техника” ўқув қўлланмасида банкларда бухгалтерия ҳисобининг ташкил этишнинг барча қирралари мужассамлашган. Бунда банкларда бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш асослари, банкларда ҳужжатлаштиришни ва банк назоратини ташкил этиш, батафсил ёритилган. Ушбу қўлланмада банк томонидан бажариладиган ҳисоб-китоб, касса, ссуда, эмиссия, банклараро операциялар, бу операцияларни ҳисобга олиниши ва расмийлаштирилиши батафсил ёритилган. Қўлланмада санаб ўтилган операцияларни ёритиш давомида барча охирги ўзгариш ва янгиликлар инобатга олинган, лекин ўқув қўлланмада айрим камчиликлар мавжуд бўлиши мумкин. Ушбу камчиликлар бўйича ўз фикр мулоҳазалари ва таклифларингизни билдиришингизни сўраймиз ва бу учун минатдорчилик билдирамиз. Мазкур қўлланмани ёритиш давомида ўз ёрдамларини аямаган кафедра мудири, ҳамкасбларимиз ҳамда тақризчиларга ҳам ўз минатдорчилигимизни изҳор этамиз.