Rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidаgi toshkent dаvlаt pedаgogikа universiteti

Rim imperiyasining ikkiga bo`linishi. 
Diokletian va Maksimian 305-yil 1-
mayda hokimiyatdan voz kechdilar. Taxtdan voz kechgan Diokletian Salonaga 
ko`chib borib, u yerda gul va sabzavot yetishtirish bilan shug`ullandi. U 313-yil 
68 yoshida vafot etdi. Konstansiy I Xlor va Galeriy imperator deb e’lon qilindi.
Vorislar o`rtasida taxt uchun kurash boshlanib, bu kurashda 
Diokletianning yordamchilaridan birining o`g`li Konstantin (280-337yillar) 
g`olib chiqdi. U raqiblari bilan bir necha yil kurash olib borib, Rim imperiyasining 
yagona hukmdoriga (306 yildan imperaтor) aylandi. Konstantin imperiyaning 
to`rtga bo`linishini saqlab qoldi, lekin boshqaruvni birov bilan baham ko`rish 
tizimini yo`q qildi. Endilikda imperiya qismlarini unga bo`ysunadigan prefektlar 
boshqardi.
 
Konstantin uzoqni ko`ra oladigan aqlli siyosatchi edi. U 200 yildan beri 
ta`qib etilayotgan nasroniy dinining kuch-qudratini davlat hokimiyatini 
mustahkamlashdagi muhim o`rnini anglab yetdi. Shu sababli, u 313-yil o`zining 
Milan edikti bilan nasroniylik dinini boshqa dinlarga tenglashtirdi. Shu lahzadan 
boshlab xristian cherkovi imperator hokimiyatining ittifoqchisi va himoyachisiga 
aylandi
91
.
Tayanch tushunchalar:
Domitsian, sеnator, M.Koktsеy Nеrva, impеrator, 
lеgion, lеgat, Mark Ul'niy Trayan, Dunay, daklar, Dakiya, Detsеbal, Parfiya,
Sеnay yarim oroli, Misr, Suriya, Adriyan, Trayan, Publiy Eliy, Misr, Kirеnaika,
Yaxudiya, Britaniya, Mavritaniya, Simon, Zеvs, Fiva, Tit Avrеliy
 
Mustahkamlash uchun savollar: 
1.
Trayanning tashqi siyosati qanday maqsadlarni ko‘zlar edi?
2.
Adrian davrida mudofaa siyosatiga o‘tilishining omillari nimalardan 
iborat?
91
Worlds Together,Worlds Apart.W.W. Norton.& COMPANY.New York. London. 2011, р.68.

---

253
3.
Antonin Piy davri “Oltin davr” dеb atalishini nima uchun shartli 
ravishda qabul qilish mumkin?
4.
Qanday siyosat impеrator Kommodni halokatga yеtaklagan edi?
5.
Rim impеriyasida milodning II asri oxiridan boshlangan iqtisodiy
tushkunlikning siyosiy, ijtimoiy sabablari nimada? 6.
Alеksandr Sеvеr toifalar 
sohasida qanday siyosat olib boradi?
7.
Rim xukmdori Dioklеtianning dominat tartibining majburiyatini tushuntirib 
bеring.