Rо‘yxatga olindi №

GLOSSARIY

№	O’zbek tili		Рус тили	Инглиз тили	Ma’nosi
1.	FV manbasi (risk omillari)		Источник ЧС (фактор риска)	The Source ЕS	Avariyaviy yoki texnogen tusdagi xavfli tabiiy xodisa bо‘lib, insonlarni, xayvonlarni va о‘simliklarni yuqumli kasallikka chalinishi, shuningdek maxsus talofat vositalarini qо‘llanilishi natijasida FV vujudga kelishi
2.	FV mаnbаlаrini tаlofаt omillаri		Поражаюший фактор источника ЧС	The Striking factor of the source ЕS	Xavfli hodisa va jarayonlar tarkibi bо‘lib, FV manbalaridan vujudga keladi va biologik, kimyoviy hamda fizik ta’sirlardan kelib chiqqan holda tegishli parametrlar orqali aniqlanadi
3.	FV hududi		Зона ЧС	The Zone ЕS	Hudud yoki akvatoriya bо‘lib, FV manbalari natijasida hosil bо‘lgan yoki boshqa hududa vujudga kelgan FV ta’sirining tarqalishi
4.	Zаrаrlаngаn hudud		Зона заражения	The Zone of the contamination	Xavfli kimyoviy moddalar yoki biologik (bakterialogik) vositalar, radioaktiv moddalar tarkalishi okibatida aholi, xayvonlar va о‘simliklar uchun xavfli bulgan xudud
5.	Shikаstlаnish uchog‘i		Очагом поражения	The Centre of the defeat name the limited	Chegaralangan hudud tushunilib, uning doirasida maxsus talofat vositalarini ta’sirida aholini, qishloq xо‘jaligi xayvonlarini va о‘simliklarni ommaviy qirilishi va bino inshootlari buzilishi hamda atrof muhitning zararlanishi. Radiatsiya talofati va kimyoviy zaralanish hududlarida kimyoviy zararlanish va radiatsiya talofati uchog‘i vujudga kelishi mumkin
6.	Аvаriya		Авария	The Damage	Inshoot, hudduda yoki akvatoriyada sodir bо‘ladigan aholini hayoti va sog‘ligi uchun xavfli, binolar, inshootlar, qurilmalar va transport vositlarni buzilishiga olib keluvchi, ishlab chiqarish jarayonlarini ishdan chiqishi, hamda atrof muxitga talofat yetkazuvchi xavfli texnogen xodisa
7.	Ofаt		Катастрофа	Catastrophe	Insonlarni nobud bо‘lishi, sog‘ligiga zarar yetkazilishi, inshoot va boshqa moddiy boyliklarni salmoqli miqdorda zararlanishi hamda atrof muhitga jiddiy talofat yetkazilishi bilan bog‘lik bо‘lgan yirik avariya.
8.	Риск		Риск	Risk	Aniq xavfli hodisalarning chastotalar(extimolligi) yig‘indisi va oqibati
9.	FV dа xаvfsizlik		Безопасност в ЧС	Safety in ЕS	FV yuzaga kelganda amalga oshiriladigan hamda odamlarni qutqarish, sog‘lig‘ini saqlash, atrof muhitga va moddiy zararni kamaytirish
10.	FVlarni oldini olish		Предупреж- дение ЧС	Warning ЕS	FVV bо‘linmasi tomonidan oldindan о‘tkazilib, FV rо‘y berish xavfini imkon qadar kamaytirishga, ular rо‘y berganda odamlar sog‘ligini saklash, atrof muhitga yetkaziladigan talafatlar miqdorini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar majmuasi.
11.	Zilzila		Землетрясение	Earthquake	Tektonik yoki vulkanlar xarakati natijasida yer kobigidagi kuchli tebranishlar, bino, inshoatlarning buzilishi, yongin va insonlarning ulimiga olib keluvchi xodisa.
12.	Suv toshqini		Наводнение	Flood	Kuchli yomg‘ir yog‘ishi, plotina va boshkalarning buzilishi natijasida daryo, kul, suv omborlaridagi suv satxining qо‘tarilishi hisobiga rо‘y beradigan hodisa
13.	Жала		Сель	Settle	Bu tohlik hududlarda suv toshqini ma’nosini anglatib, bunday joylarda kuchli yomg‘irning yog‘ishi, muzlik va qorlarning tez erishi natijasida rо‘y beradigan hodisa. Sel oqimining davomiylik tezligi 8-10 m/s ni tashkil etadi.
14.	Yong‘in		Пожар	Fires	Insonlarning o‘limi va moddiy boyliklarning yo‘q bo‘lishiga olib keluvchi, ko‘pincha boshqarilib bqlmaydigan yonish jarayoni
15	Tahlika		Угроза		ehtimollik o’lchovi va sodir bo’layotganning yo’qotilishi muhimligi
16	Xavfsizlik		Безопасность	Safety	yo’qotish yuz berishi mumkinligiga bo’lgan tahlika ehtimoliga bo’lgan havolani taxmin qilish, yani jarohat olmaslik
17	Xavf-xatar		Фактор поражения		ish joyining sharoitlari yoki ishchining jarohatga, kasallikga yoki o’zga tashkiliy yo’qotishga olib kelishi mumkin bo’lgan ishchining xatti – harakati.
18	Baxtsiz hodisa		Несчастный случай	Accidents	oddiy operatsiyalarni uzadigan, jarohat yoki shikastlanishga olib keladigan, rejalashtirilmagan hodisalar
19	Xavf- xatar menejeri		Менежер предупреж дения безопасности	Safety Manager	tashkilotda xavf-xatar menejeri yong’in, baxtsiz hodisa hamda tabiiy va sun’iy yo’qotishlarni kamaytirishni o’z ichiga oladigan sug’urta dasturlari va boshqa harakatlar uchun mas’uldir.
20	Sanoat gigiyenisti:		Гигиенист промышлен- ности	Indastrial Hygienist	Sanoat gigienisti ta’sir etish va ishlab chiqish darajasini topishni talab qiladigan analitik uslub hamda xavf-xatar nazoratida foydalanadigan boshqa uslublarni nazorat qilishga jalb etilgan.
21	Xavfsizlik mutaxassisi		Специалист по безопасности	Safety Professional	xavfsizlik sohasida ixtisoslashtirilgan bilim va ko’nikmalar hamda bilim darajasidagi muvaffaqiyatlari asosida professional maqomga erishgan insondir.
22	Mehnatni muhofaza qilish muhandisi		Инженер по охране труда		insonlar hamda mol-mulk uchun muqobil himoyaga erishishida bilimi, tajribasi, litsenziyasi orqali o’zining bandlik vaqtining ko’pini yoki hammasini ilmiy prinsplar qo’llashga hamda ish joyini, atrof-muhitni modifikatsiyalashni nazorat qilishga bag’ishlagan insondir.
23	Xavfsizlik bo’yicha menejer		Менежер по безопасности	Safety Maneger	korxonada xavfsizlik bo’yicha tashkilotni yuritish hamda uning faoliyatini qo’llab quvvatlanishiga mas’ul shaxsdir
24	Baxtsiz hodisani taxlil qilish		Анализ несчастных случаев	Accident Investigation	guvoh ko’rsatmasi va baxtsiz hodisa yuz bergan joydagi tekshirishlar asosida baxtsiz hodisa bilan bog’liq bo’lgan fakt va sabablarni aniqlash
25	Shoshilinch yordam komandasi bilan ishlash		Работа командой по помощи во время ЧС	Work with Emergency Response Teams	yong’in, baxtsiz hodisa va boshqa ofatlarda tez yordam beradigan yuqori malakali xodimlarni tashkil qilish, o’rgatish va muvofiqlashtirish.
26	Atrof- muhitni muhofaza qilish		Охрана окружаюшей среды	Environmenta Protektion	zararli moddalarning havoga suvga va tuproqqa o’rinsiz chiqishiga olib keladigan xavf-xatarni tan olish baholash va boshqarish.
27	Ergonomik tahlil va modifikatsiya		Эргономичес- кий анализ и модификация	Ergonomic Analysis and Modifi- cation	insonning fiziologik (psixologik) xususiyatlarini, qobiliyati (iste’dod) lari va cheklashlarni tushunish asosida ish o’rnini loyihalash yoki o’zgartirish.
28	Yong’inga qarshi himoya		Противопо- жарная защита	Fire Protection	nazorat, asboblarning joylashishi va olov bostirish tizimi (sistemasi) dizayni bilan yong’in xavfini bartaraf qilish yoki qisqartirish.
29	Xavfni tan olish		Выявление угрозы	Hazard Recogni- tion	zararlanish (shikastlanish), kasallik va moddiy zarar keltiradigan sharoit va harakatlarni aniqlash.
30	Sog’liq uchun xavfli faktorlarni nazorat qilish		Контрол опасных фактров для здоровья	Healtb Hazard Control	sog’liqqa zararli yoqimsiz ta’sirlarning, masalan, shovqin, kimyoviy ta’sir, radiatsiya va biologik xabarlarni tan olish, baholash hamda boshqarish.
31	Xavfli material- larni boshqarish	Менежмет над опасными материала- ми		Hazardous Materials Manegement	xavfli himikatlar va boshqa zararli mahsulotlar baxtsiz hodisa, yong’in va odamlarning shu moddalar bilan zararlanishining oldini oladigan qilib saqlanishi va foydalanilishiga ishonch hosil qilish.