Ro`yxatga olindi: №

Moliyaviy strategiya
Korporativ moliyani boshqarishni 
takomillashtirish
Moliyaviy shaffoflikni ta’minlash; 
aksionerlik kapitali tarkibini 
optimallashtirish
Moliyaviy barqarorlik va toʻlovga 
layoqatlilikni saqlash
Ishlab chiqarish potensialini yangilash
Pul va tovar oqimlari balansliligini 
boshqarish
Moliyaviy taktika
Korxonalar moliyaviy 
siyosati
Uzoq muddatli 
davr
O
ʻrta 
muddatli 
davr
Joriy vazifalar

---

D
av
la
t b
uy
ur
tm
ala
ri 
tiz
im
i
L
iz
in
g
O
ʻz
-o
ʻz
in
i m
oli
ya
la
sh
In
ve
sti
tsi
ya
la
sh
Su
g’
ur
ta
la
sh
M
oli
ya
viy
-x
oʻ
ja
lik
 fa
oli
ya
ti 
us
tid
an
 n
az
or
at 
ta
sh
kil
 e
tis
h
So
liq
 si
yo
sa
ti
K
ic
hik
 ta
db
irk
or
ik
ni 
qo
ʻll
ab
-q
uv
va
tla
sh
 tiz
im
i
K
re
dit
la
sh
M
oli
ya
viy
 m
et
od
la
r
M
oli
ya
viy
 o
ʻz
ar
o b
og
ʻli
q
lik
 m
ex
an
iz
m
i
12.7-rasm. Moliyaviy o‘zaro bog‘liqlik mexanizmi
Moliyaviy o‘zaro bog‘liqlik mexanizmidagi har bir element ikki tomonlama
ta’sirga ega hisoblanadi. Ya’ni davlat tomonidan yaratilgan qo‘shimcha imkoniyat
bir   tomondan   korporativ   moliyaning   samarali   ishlashiga   xizmat   qilsa,   boshqa
tomondan   korporativ   moliyaning   samarali   ishlashi   davlat   moliyasi   uchun
qo‘shimcha imkoniyatlarni yuzaga keltiradi.
Umumiy holda moliyaviy siyosat yuritishda moliyaviy ta’minot, moliyaviy
taqsimot,   moliyaviy   xavfsizlikni   ta’minlash,   moliyaviy   boshqaruv   jarayonida
kadrlar masalalariga alohida tartibda yondashuv talab etiladi.
Moliyaviy instrumentlar
Soliqqa tortish tizimi
Soliqlar boʻyicha imtiyozlar
Asosiy vositalar 
tezlash- tirilgan 
amortizatsiyasi
Ishlab chiqarish 
maydonlari boʻyicha 
imtiyozli ijara
Kreditlar boʻyicha 
pasaytirilgan foiz 
stavkalari
Kreditlar boʻyicha 
kafolatlar taqdim 
etish
Ta’minot tizimlari
Huquqiy ta’minot
Me’yoriy ta’minot
Axborot ta’minoti
Dasturiy ta’minot

---

AMALIYOT DARSI UCHUN TOPSHIRIQLAR
Nazorat savollari
1. Korporativ moliyaviy siyosatning asosiy yo‘nalishlariga izoh bering.
2. Korporativ moliyaviy strategiyaning ustuvor yo‘nalishlari.
3. Korporativ moliyaviy siyosatda o‘zaro bog‘liqlik mexanizmidan samarali 
foydalanish.
4. Moliyaviy taktikada belgilab olinadigan asosiy vazifalar.
5. Moliyaviy ta’minotni samarali tashkil etish imkoniyatlari.
6. Investitsion faoliyatni samarali tashkil etish imkoniyatlari.
7. Korporativ moliyaviy siyosatda moliyaviy xavfsizlikni ta’minlash
masalasi.
8. Korporativ moliyaviy siyosatda foydani maksimallashtirish masalasi.
9. Korporativ moliyaviy siyosatda moliyaviy instrumentlardan samarali 
foydalanish yo‘nalishlari.
10. Korporativ moliyani boshqarishda moliyaviy munosabatlar tizimi.
Testlar
1. Korporativ tuzilmalar moliyaviy munosabatlarini qanday guruhlar asosida
tasniflash mumkin?
a) davlat, moliya bozori institutlari, mol etkazib beruvchilar va xaridorlar
bilan munosabatlar ijtimoiy infratuzilma institutlari bilan moliyaviy munosabatlar
tizimi;
b) soliq maslahatchilari bilan, baholash tashkilotlari bilan munosabatlar;
c) auditorlik tashkilotlari, investitsiya vositachilari bilan munosabatlar;
d) soliq organi, arbitraj sudlari bilan munosabatlar
2. Har qanday moliyaviy munosabatning moddiy asosi nima hisoblanadi.
a) pul va manfaat;
b) foiz undirish;
c) hukmronlik o‘tkazish;
d) moddiy jihatdan nufuzini oshirib borish.
3. Moliyaviy munosabatning yuzaga kelish asosiy shartini qanday
izohlaysiz?
a) pul mablag‘larining sub’ektlar o‘rtasidagi maqsadli harakati;
b) foydani taqsimlashda pul munosabatlaridan foydalanish;
c) takror ishlab chiqarishda moliyaviy ta’minot uzluksizligiga erishish;
d) moliyaviy barqarorlikni oshirib borish.
4. O‘z xarajatlarini o‘zi qoplash prinsipi nimani nazarda tutadi?

---

a) korxonani rivojlantirish uchun yo‘naltirilgan mablag‘lar sof foyda va 
amortizatsiya ajratmalari hisobiga qamrab olinishini;
b) xarajatlarni minimallashtirish orqali foydani maksimallashtirishni;
c) moliyaviy ta’minotni samarali tashkil etishni;
d) moliyaviy risklarni kamaytirish maqsadida kam daromad bilan
cheklanishni.
6. Aksiyadorlari   o‘zlariga   tegishli   aksiyalarni   o‘zga   aksiyadorlarning
roziligisiz boshqa shaxslarga berishi mumkin bo‘lgan aksiyadorlik jamiyati qanday
aksiyadorlik jamiyati hisoblanadi.
a) ochiq obunaga asoslangan aksiyadorlik jamiyati;
b) yopiq aksiyadorlik jamiyati;
c) unitar jamiyat;
d) aksiyadorlar har doim o‘z aksiyalarini boshqa shaxsga o‘tkazish uchun 
boshqa aksiyadorlardan yozma rozilik olish kerak.
7. O‘zbekistonda yopiq aksiyadorlik jamiyatlarida aksiyadorlar soni
bo‘yicha chegarani bilasizmi?
a) yopiq aksiyadorlik jamiyati tushunchasi bekor qilingan;
b) aksiyadorlik jamiyatlarida aksiyadorlar soni bo‘yicha hech qanday 
chegara belgilanmaydi;
c) 50 ta shaxsdan kam bo‘lishi mumkin emas;
d) jamiyat ta’sis yig‘ilishi qarori bilan ustavda belgilab qo‘yiladi.
8. Aksiyadorlik jamiyatining ta’sis hujjatini bilasizmi?
a) ustav;
b) jamiyat ta’sis yig‘ilishi bayonnomasi;
c) Vazirlar mahkamasi qarori;
d) tadbirkorlik sub’ektlarini ro‘yxatga olish inspeksiyasi tomonidan berilgan 
guvohnoma.
9. MChJ ishtirokchilarining soni bo‘yicha aniq chegara belgilab
qo‘yilganmi?
a) ellik kishidan oshmasligi lozim;
b) 3 ta shaxsdan kam, 50 ta shaxsdan ko‘p bo‘lishi mumkin emas;
c) 50 ta shaxsdan kam bo‘lishi mumkin emas;
d) alohida talab belgilanmagan.
10. Korporativ moliya tushunchasi nimani anglatadi?
a) korporativ tuzilmalar moliyaviy-xo‘jalik faoliyatini yuritish jarayonida 
yuzaga keladigan barcha pulli moliyaviy munosabatlar tizimini;
b)
davlat
va
korxonalar
o‘rtasida
yuzaga
keladigan
moliyaviy
munosabatlarni.
c) aksiyador va kompaniya o‘rtasidagi munosabatlarni;

---

d) korxonalar faoliyatini boshlash bilan bog‘liq jarayonlarni.
11. Real sektordagi aksiyadorlik jamiyati ustav kapitali miqdori qancha 
bo‘lishi kerak?
a) 1,6 milliard so‘m;
b) 400 ming AQSh dollari;
c) 400 ming evro;
d) 200 ming AQSh dollari.
12. Korporativ moliyaviy siyosatda kapital bahosini aniqlashda e’tibor 
qaratiladigan eng asosiy jihatlarni belgilang.
a) kapital bahosi, unda kutilayotgan daromadlilik va vaqt omili;
b) kapitalning arzonligi va qisqa muddatliligi;
c) kapital vayutasi va qaytarish shartlari;
d) kapital bahosining loyiha bo‘yicha kutilayotgan daromadlilik bilan 
tengligi.