Ўрмончилик ” фанидан ўҚув-услубий мажмуа

Назорат учун саволлар: 
1.
Эксплуатация (саноат) ўрмонлари қайси гуруҳга тегишлидир ? 
2.
Қумли чўл минтақасида дарахтнинг қайси тури ўрмон ташкил 
қилади? 
3.
Кесишга мўлжалланган дарахтлар қандай аниқланади?
4.
Ўрмондан олинадиган иккинчи даражали маҳсулотлари қайсилар 
киради? 
ЎЗБЕКИСТОН ЎРМОНЛАРИНИНГ ҚЎШИМЧА 
МАҲСУЛОТЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ 
Режа: 
1.
Ўрмондан қўшимча фойдаланишнинг аҳамияти 

---

123 
2.
Ўрмондан қўшимча фойдаланишнинг турлари 
Ўрмон турли-туман қимматли маҳсулотлар манбасидир, ўрмоннинг 
табиатдаги, шу жумладан инсон хаётидаги роли бахосиздир. Ўрмон табиат 
кислород фабрикаси хамда зарарли газларни шу жумладан карбонат 
ангдридни ишончли утилизаторидир. Ўрмонда унинг асосий махсулоти 
ёғочдан ташқари, ёнғоқ мевалар, кўзиқорин, доривор ўсимликлар каби 
қўшимча махсулотлардан фойдаланиш мумкин. 
Ўрмон фонди ерларидан яйлов сифатида фойдаланиш пичан тайёрлаш, 
асаларичиликни ривожлантириш, овчилик сервисини ва экотуризмни ташкил 
этиш, норуда қазилмалар олиш, чорвачилик ва паррандачиликни йўлга 
қўйиш мумкин. Ўрмоннинг барча ёғоч бўлмаган қўшимча маҳслотлари 
ўрмон неъматлари ҳисобланади ва уларни ишлаб чиқарилиши кам харажат 
ёки бутунлай харажатсиз амалга ошади. Демак ўрмон бойликлари халқ 
хўжалигини турли соҳаларини хом ашё маҳсулотлар билан таъминлашда 
аҳамияти баланддир, шу сабабли ҳам Ўзбекистон Респбликаси ўрмон 
фондида ёғочсиз ўрмон маҳсулотлари секторини ривожлантиришга алоҳида 
эътибор берилмоқда.
2013 йилда Ўзбекистон Республикасининг ёғочсиз ўрмон маҳсулотлар 
секторини ривожлантиришнинг миллий стратегияси ишлаб чиқилди. 
Республикамизда ўрмон ресурсларини баҳолаш бўйича ўтказилган 
дастлабки ҳисоб-китоблар ўрмон фонди ерларидан йилига 2 миллион АҚШ 
доллари миқдорида турли қўшимча маҳслотлар олиш имкониятлари 
мавжудлигини кўрсатди: улар асосан қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, 
мевалар, доривор ва ароматик ўсимликлар, асал, ёнғоқ ва пичандир. 
Ўрмон фонди ерларининг тоғ олди, чўл-саҳро қисми яйловлар ва 
пичанзорлар сифатида ижарага берилади. Замонавий ўрмон хўжалиги 
комплекс равишда ривожланмоқда, яъни ёғочдан ташқари турли ўрмон 
маҳсулотлари тайёрлаш кўлами ортмоқда, хўжаликларнинг иқтисодий ҳолати 
мустаҳкамланмоқда. 
Ўзбекистон флораси 4500 (Тўрт минг беш юз) га яқин ўт ўсимликларни 
қамраб олган, уларнинг 600 (олти юз) таси дориворлик хусусиятларига эга, 
400 (тўрт юз) тури нектар ва гул чангига бой ўсимликлар сифатида қайд 
этилган. Шунингдек ҳар йили ўрмон фонди ерларида 200000 (икки юз минг) 
га яқин асалари уялари жойлаштирилади. 
Демак, келгусида ўрмонларимиз маҳсулдорлигини ошириш, унинг 
ёғочсиз маҳсулотлари ишлаб чиқаришни кенг йўлга қўйиш, бугунги куннинг 
долзарб вазифаларидан ҳисобланади.